A. N. Sam adov I f. n., dotsent

4.4. Innovatsion risklar, innovatsiyalar narxi tuzilishi 
va narx shakllanishi tahlili
Innovatsion risklar, innovatsion faoliyat hozirgi sharoitlarda fir­
m alar faoliyatining boshqa y o ‘nalishlaridan k o ‘ra k o ‘proq darajada 
risk bilan bo g ‘liq, chunki uning natijasi ijobiy bo'lishini hech kim
to ‘liq kafolatlay olmaydi. Innovatsion faoliyatning risk darajasi 
haqida shu holat ham dalolat beradiki, o ‘rtacha har o ‘nta venchur 
firm asidan atigi bir-ikkitasigina m uvaffaqiyatga erishadi. Lekin, 
shunga qaram ay, yuqori risk, qoidaga k o ' ra, uning yuqori darajada 
qoplanishi bilan birgalikda kuzatiladi: innovatsion loyiha joriy qi- 
lishdan foyda m e’yori boshqa faoliyat turlari hisobidan olinadigan 
foyda m e ’yoridan, odatda, ancha yuqori b o ia d i.
R isk tahlili -
obyekt xususiyatlari, strukturasi va m avjud risk 
haqida zarur axborot olishdir. T o ‘plangan axborot mos keluvchi 
to ‘g ‘ri qarorlar qabul qilish uchun yetarli b o ‘lishi lozim. Tahlil 
risklarni aniqlash va ularni baholashdan iborat b o ‘ladi. Risklarni
66

---

aniqlashda (sifat tarkibiy qismi) ushbu innovatsion faoliyatga xos 
boMgan barcha risklar aniqlanadi. D astlab risklar aniqlanadi va ba- 
holanadi, so ‘ngra ularning sam aradorligini taqqoslashda ularga ta ’sir 
ctadigan usullar aniqlanadi, riskka ta ’sir etish usullari haqida qaror 
qabul qilinadi va olingan natijalar baholanadi.
Risklarni m antiqiy shkala yoki ballar tizim idan foydalanib baho­
lash m um kin. Risklarni baholash b o ‘yicha k o ‘pchilik uslubiyatlar 
aynan balli tizim b o ‘yicha tashkil etiladi: ekspert risklar guruhidan 
har biri b o ‘yicha yoki alohida guruhdan har bir risk b o ‘yicha belgi- 
langan m iqdorda ballar q o'yadi, so 'n g ra risklar o 'lch an ad i va loyiha 
riskining um um iy bahosi chiqariladi. U shbu baho asosida loyiha- 
ning risk guruhi haqida va uni m oliyalashtirishning m aqsadga mu- 
vofiqligi haqida xulosa chiqariladi. Loyiha riskining bahosi loyiha 
bo‘yicha hisob-kitoblarda aks ettirilishi shart: loyihaning barcha 
ko‘rsatkichlari riskni hisobga olgan holda tuzatish kiritib hisoblab 
chiqilgan b o ‘lishi lozim.