A. R. Bakiyev, S. N. Xashimova, I. A. Bakiyeva ishlab chiqarishni tashkil qilish va

Тashkiliy qarorlarning ushlab turish va o‘sish
strategiyasi
Тas
hkiliy qarorlarning ushlab turish va o‘sish strategiyasi
sharoitidagi raqobat ustunligi
Ushlab turish strategiyasi.
O‘sish strategiyasi.
Тo‘lamaslik muammosini
yechish. Quyidagilarni qo‘llab
faoliyat sohalariga hamkorlikda
egalik qilish yoki almashtirish.
— savdo belgisidan foydalanish.
— mavjud ta’minot kanallaridan
foydalanish.
— texnologiyalarni qayta ishlash
xarajatlarini taqsimlash.
— servis hujjatlarini qo‘llash.
— yangi tovarlar texnologiya-
larni va NIOKR ning imko-
niyatlarini qo‘llash.
— ortiqcha kuvvatlarni qo‘llash.
— masshtablarda tejashni qo‘llash.
Ishlab chiqarish zanjirida kam-
chilaklarni to‘ldirish.
Mustaqillikni saqlash.
Yangi sfera va bozorlarda faoliyatini
tarqatish.
— Тavakkalchilikni qisqartirish
— aktivlarni likvidligi
— birikishlarni oldini olish
— o‘sish va kengayishni kutish
— yangi texnologiyalarni qabul
qilish
— hamkorlik bozorida tovar hajmini
oshirish
Yangi mahsulot yaratish
Yangi ishlab chiqarish va texno-
logiya standartlarini ishlab chiqish
Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish
Sinergiya natijasiga erishish
Boshqalar

---

161
strategik hamkorlikdagi tashkilotlar uchun yordamchi
texnologiya va tavvakkalchilikda muxim omili xisoblanadi.
Тexnologik muammolar yirik va shuning bilan birga
kichik va o‘rta biznesda ham kuzatiladi. Ko‘pchilik raqobat
ustunligiga ixtisoslashgan tashkilotlar bu natijaga yirik
tashkilotlar bilan kelishish hisobiga erishadi. Bunda birin-
chidan, texnologiyaga ixtisoslashgani uchun va ikkinchidan
ishlab chiqarish kuvvati hisobigia qayta ishlashga ketadigan
vaqtni tejash hisobiga ijobiy natijalarga olib keladi.
Yirik masshtabda faoliyat olib beruvchi tashkilotlar uchun
kichik firmalar bilan hamkorlik qilish iqtisodiy va strategik
ustunliklar yaratadi. Hamkorlik tufayli kichik xarajatlar bilan
ishlab chiqarish siklini, shuningdek moliyaviy rusurslarni
boshqa strategik sohalar tadqiqot va marketing mahsulotlarini
yaratishlarga sarf qilish uchun imkoniyat yaratadi.
Kichik firmalar yirik korxonalarga ish kuchi bilan bog‘liq
muammosi bor sohalarda yordam beradi. Kichik biznes
bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlar uchun hamkorlik doimiy
daromad uchun mustahkam aloqalar demakdir.
Shunday qilib, kichik korxonalar moliyaviy ta’minotga
ega bo‘lsa, yirik korxonalar ixtisoslashgan texnologiyalarga
ega bo‘ladi. Raqobat uchun bo‘lgan moliyaviy ehtiyojlar
birlashmalarning bozordagi ustunliklariga sabab bo‘ladi.
Natijada ko‘plab tashkilotlar raqobatlashish uchun yoki
moliyaviy yo‘qotishlarning ehtimolini pasaytirish uchun
hamkor qidiradilar
Bozorlarga yo‘l. Hamkorlik bozorlarga yo‘l ochish nuqtai
nazaridan ham muhimdir. Ishlab chiqarilgan mahsulotlar
odatda chakana va ulgurji savdogarlar tomonidan taqsimla-
nadi. Bu vertikal kanallar talab va takliflarning tarqalishi
uchun muhimdir. Keyinchalik yirik raqobatlashuvchi tashki-
lotlar global bozorlarga yul ochish va mahalliy bozorlardagi

---

162
segmentlarni qo‘lga kiritish uchun gorizontal hamkorlik
yaratiladi. Bu kabi marketing kelishuvlari hamkorligi
ana’naviy kanallar tarqalishini va xalkaro bozorlarga yo‘l
ochishda ustunlikka egalik qilishni qo‘lga kiritishni
kengaytirdi.
Infarmatsion texnologiyalar. Infarmatsion texnologiyalar
xarajat va samaradorlik nuqtai nazaridan tashkiliy aloqalarni
yaratishga imkon beradi. Infarmatsion texnologiyalardagi
yangiliklar ichki va tashkilotlararo kommunikasiyalar uchun
muhim resurslar bilan aloqalar samaradorligi oshiriladi.
Informatsion texnologiyalarni tashkilotlarga singdirish g‘arbiy
texnologiya resuslarini kirib kelishidagi bir qancha to‘siqlarni
olib tashlaydi. Xatlarni elektron pochta orqali yuborish mah-
sulot ishlab chiqarishda samaralirok bo‘lmoqda. Informatsion
texnologiya bilan har qanday masofa orqali aloqa qilish
mumkin.
Shunday qilib raqobatbardoshlik va texnologik tashqi
muhitni rivojlantirish bo‘yicha ichki harakatlarni va
kommunikatsiyani yaratishda tashki hamkorlar bilan aloqani
talab qiladi.
Strategik hamkorlik avtomobilsozlik, samolyotsozlik,
aviodvigetellar, dori mahsulotlari sohasida qo‘llaniladi.
Kompyuter texnologiyalarining paydo bo‘lishi, uzoq masofa-
larga xizmat qiluvchi aloqalarni rivojlanishi bu sohada katta
yutuqlarga erishishga sabab bo‘lmoqda.