A. R. Bakiyev, S. N. Xashimova, I. A. Bakiyeva ishlab chiqarishni tashkil qilish va

21.3. Qarorlar nazariyasi. Muqobil variantlarni
tanlash va baholash
Qarorlar nazariyasi qaror qabul qilish jarayoniga umumiy
yondoshishni ifodalaydi. U ishlab chiqarishni boshqarish
sohasida keng doirada qo‘llanilishi mumkin, ulardan ishlab
chiqarish quvvati hajmini rejalashtirish, mahsulot ishlab
chiqarish yoki xizmat ko‘rsatish, asbob uskunalarni tanlash,
ishlab chiqarishni joylashtirish.
Qaror qabul qiluvchi shaxs (QQQSh) bunday yondo-
shuvni qo‘llagan holda:
1) Bo‘lg‘usi ob’ektiv shartlarni aniqlashi (masalan, talab
past, o‘rtacha yoki yuqori bo‘ladi: imzolangan shartnomalar
soni 1, 2 yoki 3 ta bo‘ladi, yangi mahsulot raqamini taqdim
etish yoki etmaslik)
2) Hech narsa qo‘llamay kutish kerak bo‘lgan muqobil
variantlar ro‘yxatini ishlab chiqishi;
3) Har qanday bo‘lg‘usi shartlarda barcha muqobil
variantlarni o‘z harajatlarini qoplashini aniqlashi yoki
taxminan baholashi;
4) Agar iloji bo‘lsa, har qaysi bo‘lg‘usi shartning ehti-
molligini (darajasini) baholashi;
5) Muqobil variantlarni qarorning tanlangan mezoni
bo‘yicha baholash (masalan, kelishi mumkin bo‘lgan maksimal
foyda) va ular ichidan eng yaxshisini tanlashi kerak.

---

183
Hal qilish uchun ma’lumotlar ko‘pincha bo‘lg‘usi turli
shartlarda har bir muqobil variant uchun kiritilayotgan o‘zini
qoplash darajasini ko‘rsatuvchi jadval ko‘rinishida taklif
qilinadi. Bu muqobil variantlarni tanlash va taqqoslashni
yengillashtiradi.
Ishlab chiqarish quvvatlarni rejalashtirish kutilayotgan
bo‘lg‘usi talab yoki o‘zini qoplash darajasi 3-jadvalda
kutilayotgan bo‘lg‘usi daromad minus (–) harakatlar
ko‘rsatkichi (kattaligi) sifatida keltirilgan. Barcha muqobil
variantlarni taqqoslama asosga keltirishga nima yo‘l
qo‘yadi.
3-jadval
Bo‘lg‘usi talab ko‘rsatkichi bo‘yicha muqobil