A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion
Download 6.21 Mb. Pdf ko'rish
|
Nurmurodov S.D. Materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasi
9.3. Metallami kiryalash
M aiurnki, xalq xo‘ja!igining turli ehtiyojlari uchun buyum (detal)lar tegishli tanavorning oichamlarini o‘zgartirish orqali tayyorlanadi. Biror tayyorlanmani tobora kichrayib boruvchi teshiklar (ko‘zlar) tizimidan tortib (cho‘zib) o ‘tkazish jarayoni kiryalash deb ataladi. Cho‘zish jarayonida tayyorlanmaning ko‘ndalang kesimi kichrayib, uzunligi ortadi. Bu jarayon orqali turli diametrli simlar, chiviqlar, naychalar va boshqalar olinadi. Masalan, sim kiryalash uchun chiviq tayyorlanmalardan foydala niladi, tayyorlanmalaming o ‘zi esa (diametri taxminan 5 mm) prokatlash y o ii bilan hosil qilinadi. Kiryalashdan oldin tayyorlanma yumshatilib, strukturasi yaxshilanadi. Shundan keyin tayyorlanma kiryaning ko‘zlaridan birin-ketin o‘tkazilib zarur diametrli sim hosil qilinadi. Kiryalash jarayonida ishlatiladigan kiryaning materialiga alohida ahamiyat beriladi, chunki ular uzoq muddat foydalanishga dosh berishi uchun juda qattiq va chidamli qilib tayyorlanishi kerak. Shuning uchun kiryalar ko‘pincha yuqori sifatli poiatdan tayyorlanadi. Lekin bunday qimmatbaho poiatni tejash maqsadida ko‘pincha kiryaning o ‘zi oddiy uglerodli poiatdan tayyorlanadida, 147 unga asbobsozlik poiatlari (У8...У12) va yuqori sifatli legirlangan p o ia t (X12M) yoki qattiq qotishma (BK2, BK3)dan yasalgan kirya, voloka, filera (ko‘z)Iar o ‘matiladi, juda kichik diametrli (diametri 0,3 mm gacha) simlami kiryalash uchun metall opravkalarga o ‘ma- tilgan olmos foydalaniladi. Volokalar yaxlit, yigim ga va rolikli b o iish i mumkin. Yaxlit volokaning tuzilish sxemasi 9.4-rasmda tasvirlangan. Volokaning kirish konusi tanavor uchini kiritish va moyni bir tekis taqsimlash uchun, deformatsiyalovchi qismi tayyorlanmani siqish uchun, kalibrlovchi qismi metallning ko‘ndalang kesimi oicham larini talab etilgan darajaga keltirish uchun, chiqish konusi esa metallni shikast- lanish (timalish, sidirilish va b.) dan saqlash uchun xizmat qiladi. Kiryalash jarayoni bitta yoki bir necha volokalar (ko‘zlar) orqali Ishlab chiqariladigan buyumning shakli tegishli volokaning shakliga b o g iiq boiadi. Kiryalash texnologik jarayoni quyidagicha boiadi, tayyorlanma yumshatilib, struktura- si yaxshilanadi, uning bir uchi ingichka- lashtiriladi. Tayyorlanma sirtidagi kuyundi- ni ketkazish uchun sulfat kislotaning kuch- siz eritmasi bilan yaxshilab yuviladi, sirtiga oldin ohak fosfat, so‘ngra esa mineral moy surtiladi, tayyorlanma bir necha marta kir- Download 6.21 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling