Abduhamidov F. A

Xar xil temperaturalarda to’yingan suv bug’i bosimi va zichligi. 
t, 
o
C 
p, 
mm.sim.ust 
ρ, 
kg/m
3
t, 
o
C 
p, 
mm.sim.ust 
ρ, 
kg/m
3
t, 
o
C 
p, 
mm.sim.ust 
ρ, 
kg/m
3
-20 
0,77 
0,88 
18 
15,48 
15,4 
60 
149,4 
130 
-10 
1,95 
2,14 
20 
17,54 
17,3 
80 
355,1 
293 
0 
4,58 
4,84 
40 
55,32 
51,2 100 
760,0 
598 
Jadvaldan ko’rinib turibdiki, suv 60
o
C da qaynashi uchun bosimni 149,4 
mm.sim.ust gacha kamaytirish kerak. Yoki teskarisi, bosim 55,32 mm.sim.ust 
gacha kamaysa suv 40
o
C da qaynaydi. 
Bunday jadval bilan havoning nisbiy namligini ham aniqlash mumkin. 
Misol uchun quruq termometr 20
o
C (p
o
=17,54 mm.sim.ust) ni ko’rsatdi. Xo’l 
termometr 18
o
C (p
o
=15,48 mm.sim.ust) ni ko’rsatdi.
0
100%
p
p


formula bo’yicha nisbiy namlikni aniqlaymiz. 
15, 48 
.
.
100%
88, 26%.
17,54 
.
.
mm sim ust
mm sim ust




---

50 
Abduhamidov F.A. 
SUYUQLIKLARNING XOSSALARI 
 
Suyuqliklarning gazlardan asosiy farqlari shundaki:

Gaz ma’lum xajmga ham shaklga ham ega emas. Gaz qanday idishga 
solinsa, uning to’liq xajmini va shaklini egallaydi. 

Suyuqlik esa, o’zining xususiy xajmiga ega, lekin shaklga ega emas. 
Suyuqlik biror idishga solinsa, u idishda o’zining xajmichalik joyni va 
idish shaklini egallaydi. 
Gazlar nisbatan oson siqiladi, suyuqliklar esa amalda deyarli siqilmaydi. 
Bu esa suyuqliklarning molekulalari bir-biridan kichik masofalarda (suyuqlik 
molekulalari deyarli yopishib turadi) joylashishidan dalolat beradi. Shu 
sababli, suyuqliklarni siqish uchun molekulyar itarishish kuchini yengib o’tish 
kerak. 
Maxsus o’tkazilgan tajribalar suyuqliklarda xar bir molekula yaqinida 
boshqa molekulalar malum tartibda joylashganini ko’rsatdi. Biroq katta 
sohalar 
mashtabida tartib bo’lmaydi. Shuning uchun suyuqliklar 
molekulalarining joylashishi yaqin tartibga bo’ysunadi va uzoq tartibda esa, 
o’rinli emas.