Абу Али Ион Сино саломон ва ибсол

4— 1317
49

---

Икки қўли интилади ёстиқ сари, 
Тиш ларини ғичирлатар ҳадда н нари,
К ўзга нуқул кўринади &ир қора кул,
Уни бўғиб ўлдирм оқчи бўлар буткул. 
Дарди оғир келаверса, бундоқ касал, 
Ч ўкаверар, яқи н бўлиб қолгай аж ал. 
А ввалга ж им ётиб, сўнгра бўлса гапдон, 
Вазмин ётган касал бўлса бесарамжон. 
К ўз-қулоадан нолиса кўп, сўнг алқисса, 
Оғриғидан қувват кетиб ra n демаса, 
Дардни тортиб, азобини чекиб буткул, 
Туш кўрганда устига қор ёғса нуқул. 
Ҳ аяж онли, совуқ наф ас олса бурун,
Б у алом ат — ҳалокатдан нишондир чин. 
Ухлай олмай, м и ж ж а қоқм ай чиқса туни, 
Ва уйқудан кў з очмаса кундуз куни, 
Оромини бериб, бўлса ҳоли ёмон,
А лам ига сабаб бўлса уйқу ҳамон,
Улик юзига ўхш аса касал бети,
Суягига чип ёпишса ч а к ак эти,
Д ард совуғи таъсиридан ц у л о ц  ш алпанг, 
К иртайган кўз ичга тушиб боқса аранг. 
Д изариш лар, қорайиш лар ҳаддан ошиб, 
К ўзлар туртиб чиқиб, лекин хиралаш иб, 
Ҳ аракати кам аяд и, бақраяди,
Ҳар тараф га совуқ боциб, ағраяди. 
Н айзаланиб қийш аяди бурун учи, 
Тортишади асабланиб лаблар чети. 
Қўл-оёғи совуб борар м урда мисол,
Тилда яр а ва доғ-дуғлар тошар яққол. 
Содир бўлса безовталик ҳам изтироб 
Ёндирувчи иситм алар айлаб хароб.
Тирноқ туей кизил-яш ил тортиб, чиндан 
Танда яр а тошса, қора доғлар билан. 
Еттинчи кун аввал сариқ кас ал келур, 
Д овурғалар у зр а ўш а зоҳир бўлур.
Кўринса ra p сог вақтидек ю зу кўзи, 
Т узалиш и аён бўлгай, а ш ц ўзи.
Еттннчи кун сариқ касал кўринса гар, 
Зеҳни соғлом бўлса, унга туш мас хатар. 
Сезгида ҳам , ҳ ар ак атд а кувват бўлса, 
Ж исму жони енгилланиб наф ас олса,
60

---

Ором, уйду истар кўпрод бундай киши, 
Ухлаб, ором олеин, хўбдир бундод иши. 
Уйду дардин аритади, сен яхш и бил, 
А лаҳлаш дам дард-аламни айлар енгил. 
Мия дарди дам да унга ш ерик аъзо — 
Барнсининг касалига ш удир даво. 
А ладлаш дан тинса бир кун соғ-саломат, 
Бундай касал шифо топиб кетар албат, 
Ч учкириш лар бўлса агар бундай кези,
Бу тузалиш белгисининг худди ўзи.
Бош у м и я касалида дулод, бурун — 
А ъзолардан дон одаркан шифо бутун. 
Н аф ас олиш бўлса агар чин м уътадил,
Энг яхш и бир ж араёндир, хайрли бил. 
Соғайишда томир уриш шитоб бўлмас, 
Н аф аси дам сердарорат бўлмайди, бас. 
Ҳ азм и дуруст, иш тада хўб, адвол дамон, 
А хлат дуюд-суюдлиги — ўрта миён.
А х л ат туей ўртачадир, яън и саргил,
Ёки дора бўлмас, ёки яш ил-задил.
Ёки будрон куни ахлат гар ом ухта — 
Г и ж ж а бирла чидса, к ас ал иши пухта.
Уша ах л а т туф айли у бўлмиш бетоб,
Б у иш дан сўнг дарду ал ам битди дисоб. 
К арли к кетур агар ш унда чидса сафро, 
Б удир м ия огригига тайин шифо.
Қ ора талод ва л ан ж ли кн и даф этадир, 
Бавосирдан дон келиш и — хайрлидир. 
«Сарид сув»да31 сув кўп келиш и нораво, 
Б алгам унга аралаш иб чидса — шифо. 
Бордию к ў з огрид узра чидса саф ро;
Тез орада тузалиш га будир гувод. 
Сийдигини утруж-лимон рангда кўрсанг, 
Ундаги од дуйдумин ч ўккан д а кўрсанг, 
К асал кўреанг, тер чи д аркан гар муътадил, 
Б у дон иситмаси, буни дуруст деб бил.