Адабиёти бадеӣ ва фарқи он аз навъҳои дигари санъат мавзӯъ: адабиёт 7

ҶИНСИ ДРАМА
АДАБИЁТ 7
ЖАНРҲОИ ЭПИКӢ
Ҳамаи он хусусиятҳои дар боло баёншуда нисбати ҷинси ҳамоса зикр шуд, дар ҷинси драма низ вуҷуд дорад, вале фарқ дар асари саҳнавӣ будани он аст. Тамоми унсурҳои зикршуда аз ҷониби одамон иҷро карда мешаванд. Масалан, қиёфаи қаҳрамон бевосита аз ҷониби ҳунарпеша (актёр) нишон дода мешавад ё забони гуфтугӯи иштирокчиёни асар ғайритабииву мушкилбаён нест, балки соддаву равон аст.
Мафҳуми лирика аз номи асбоби мусиқии юнонӣ гирифта шудааст. Лирика ҳамчун ҷинси мустақили адабӣ аз ҳамосаву драма фарқ мекунад. Муҳимтарин нишонаҳои он амалиёт, ҳиссиёту ҳаяҷон, андешаю мулоҳиза, эҳсосот ва ғайра мебошад. Характери ашё ё қаҳрамони тасвиршаванда ба пуррагӣ дода намешавад. Шоирон танҳо ягон рафтор ё сифати мамдӯҳи худро меоранду бас. Воситаву ашёи тасвиршаванда дар ҷинси ғиноӣ ҳодиса, инсон, ҳолат буда, онҳо бевосита ифода намеёбанд, балки ба василаи эҳсосу ҳаяҷон ва мулоҳизаву андешаҳои қаҳрамони лирикӣ баён мегарданд.
Зиддият дар симову рафтори масту (ринду) ҳушёр, хароботиву зоҳиди хилватнишин, рақибу дӯст ва монанди инҳо ифода меёбад. Масалан, дар ин байт:
Бедил, ту маяндеш зи гуфтори рақибон,
Ғавғои сагон кам накунад ризқи гадоро.
Манзара дар осори лирикӣ тақвияти воқеаву характер нест, балки он ифодагари орзуву омоли муаллиф мебошад. Қиёфаи қаҳрамон дар ҷинси лирика чун ҷинсҳои дигар нест, вале баъзан ба он наздик мешавад: Ба мисли: Бибурд аз ман қарору тоқату ҳуш,
Бути сангиндили симинбаногӯш,
Нигоре чобуке, шӯхе, париваш,
Зарифе, маҳваше, турке қабопӯш.
АДАБИЁТ 7
ЖАНРҲОИ ЛИРИКӢ
Фард хурдтарин навъи осори ғиноӣ буда, маънии луғавии он танҳо, ягона мебошад. Ҳаҷми муқаррарии он як байт буда, гоҳо мисраъҳои он ҳамқофия ва гоҳи дигар озод мешаванд. Фард дар мавзӯъҳои панду ахлоқӣ, ишқӣ, ҳаҷвӣ ва шиквоӣ эҷод мешавад. Масалан:
Ҳаргиз надиҳад пиёз бӯи гули сурх,