Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

2.2-12-rasm 
 

---

XULOSA 
Barg (lot. folium, yun. phyllon) — yuksak oʻsimliklarning asosiy vegetativ 
organlaridan biri, fotosintez, transpiratsiya va gaz almashinuvi vazifasini bajaradi. 
Ba‘zi oʻsimliklar barglari evolyutsiya davomida yashash sharoiti ta‘sirida shakli 
oʻzgarib, oziq yoki suv gʻamlash, himoya qilish, ilashish kabi qoʻshimcha 
funksiyalarni bajarishga moslashgan. Bargning kattaligi turlicha, odatda 3—10 sm, 
ayrim oʻsimliklar (masalan: palma, banan) Barg 20 m ga yetadi. Bargning 
plastinkasimon kengaygan qismi yaproq, novdaga yopishish uchun xizmat 
qiladigan ingichka qismi Barg bandi deyiladi. Bir qancha oʻsimliklar 
(bugʻdoydoshlar, ziradoshlar) Barg bandi kengayib, novdani oʻrab turadigan qinni 
hosil qiladi. Ba‘zi oʻsimliklar (yalpizdoshlar)da Bargbandi boʻlmaydi, yaprogʻi 
toʻgʻridan-toʻgʻri novdaga birlashadi. Bunday Bargoʻtroq deyiladi. Bargning 
fotosintez qiladigan sathi yaproqning shakli va kattaligiga bogʻliq. Yaproqning 
yassi boʻlishi Bargning fotosintez qiladigan yuzasi sathini oshiradi. Barg oddiy va 
murakkab boʻladi. Oddiy Bargbandida bitta, murakkab Barg bandida bir necha 
yaproq bor. Oddiy Bargyaprogʻining shakliga koʻra yumaloq, tuxumsimon, 
nashtarsimon, toʻgʻri chiziqpi, ninasimon, yuraksimon, doirasimon va boshqa; 
qirrasining tuzilishiga koʻra tekis qirrali, tishli, kungurali; i. 1 mm2 barg yuzasida 
ogʻizchalar soni 40 dan 500 gacha, ba‘zan undan ham koʻproq boʻladi. Ogʻizchalar 
ayniqsa sernam joylarda oʻsadigan oʻsimliklar bargi kutikula, yogʻsimon moddalar 
yoki tuklar bilan qoplangan, barg plastinkasi kichik, koʻpincha etli; barg orqali 
suvning koʻp bugʻlanishiga imkon bermaydi. 
 

---

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR. 
1. A.I.Kursanov, A.A .Uranov, N.A.Kamarnitiskiy, K.I.Meyer ,V.F.Rozdoviskiy
 II tomlik “O'simliklar morfalogiyasi va anatomiyasi” O’zbekiston Toshkent 2002 
2.A.I.Azimov, B.TAbdurashidova, E.T.Normuxammedov,N.Shleyder
 “O'simliklar fiziologiyasi” , Toshkent O’qituvchi ” Mexnat nashriyoti, 2004. 
3.V.A.Burigin, F.X.Jaxonguzarov ,G.D.Mustkimov,J.K.Saidov “Botanika va 
 o'simliklar fiziologiyasi” , Toshkent O'qituvchi 1972 
4.N.A.Kavanetiskiy “O'simliklar morfologiyasi” Toshkent O'qituvchi,1882- 1962. 
5.K.A.Temiryazev “Botanika” Toshkent O’qtuvchi 1873-1967