Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Ницше Фридрих (1844-1900) – Геофалсафа асосчиси бўлган 
немис файласуфи. Ницше фалсафанинг миллий белгиларини 
аниқлашган ҳаракат қилган. Ницше ижтимоий нормалар ва эзгулик 
қоидалари инсонинг қалбидан чиқмаган тақдирда хатарли бўлиши 
ҳақида огоҳлантирган. У Ғарбнинг руҳий майдакашлиги жаҳон 
учун хавфли бўлишини қайд қилган.
 Номос – К.Шмитт томонидан ишлатилган атама бўлиб, ҳар 
қандай маконни (географик, сиѐсий, иқтисодий ѐки маданий) 
ташкил этиш тамойилини англатади. 
Нўноқ суверенитет – Чекланган суверенитетнинг бир тури. 
Бу ҳокимиятнинг давлатнинг ташқи, ички ва мудофаа сиѐсатини 
амалга оширишни яхши уддалай олмаслиги билан характерланади. 
Бу нўноқлик шахсий манфаатларни давлат манфаатларидан устун 

---

483 
қўйиш эвазига компенсация қилинади. Советлардан кейинги 
маконда вужудга келган кўпгина янги мустақил давлатларга ана шу 
хусусият хос.
Оккультизм (латинча: occultus – махфий) – Ҳодисаларнинг 
умумий яширин алоқалари тўғрисидаги таълимот. 
Олигархия (юнонча: oligarchia – озчиликнинг ҳокимияти) – 
Молия, савдо ва саноат капитали намояндалари бўлган 
озчиликнинг сиѐсий-иқтисодий ҳукмронлиги. 
Олдини олиш учун зарба бериш стратегияси – Ядро 
конфликтида тўсатдан зарба бериш омилидан фойдаланиш, рақибга 
биринчи бўлиб зарба бериш. “Совуқ уруш” йилларида АҚШ ва 
СССРнинг асосий ҳарбий доктринаси бўлган. Ҳозирги вақтда АҚШ 
геосиѐсий “ѐвуз ўқ”қа киритилган мамлакатларга нисбатан бу 
доктринани тиклади. 
“Олдини 
олиш учун интервенция” доктринаси – 
Американинг XXI аср бошидаги геосиѐсий доктринаси. Бу 
доктрина ҳарбий куч ѐрдамида “америка қадриятларини” ѐйиш ва 
жаҳоннинг стратегик (энергетика) заҳираларини назорат остига 
олиш мақсадини кўзлайди. Мазкур доктрина геосиѐсий “ѐвузлик 
ўқи”га киритилган мамлакатларга “олдини олиш учун” зарбалар 
беришни назарда тутади.