Alijonova guljahon ilhomjon qizi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI

Qo‘lyozma huquqida

UDK::

ALIJONOVA GULJAHON ILHOMJON QIZI
O’ZBEK TILIDA ZIDDIYATNING IFODALANISHI

Magistrlik darajasini olish uchun yozilgan

DISSERTATSIYA

Ilmiy raxbar: Qodirov.Z


Andijon-2023

O’ZBEK TILIDA ZIDDIYATNING IFODALANISHI

MUNDARIJA
KIRISH.

I BOB FALSAFADA ZIDDIYAT QONUNI…………………..

1.1 Ayniyat, tafaovut, qarama-qarshilik va ziddiyatning kelib chiqishi………………………………………
1.2 Ziddiyat turlari………………………………………….

3. 
   Til va nutqning o‘zaro farqlanishidagi ziddiyatlar……………
   

I bob bo’yicha xulosa…………………………………..

II BOB TIL SATHLARNING O’ZARO ICHKI BO’LINISHI

2.1 Til sathlariaro ziddiyatning ifodalanishi………………………………..
2.2. Fonetik va morfemik sathda ziddiyatning ifodalanishi ………
2.3. Leksik sathda ziddiyatning ifodalanishi……………….
2.4 Morfologik sathda ziddiyatning ifodalanishi……………..
II bob bo’yicha xulosa……………………………
XULOSA …………………………………………………………………
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI…………………

KIRISH
Ijtimoiy hayotda ro’y berayotgan har qanday o’zgarishlarning ilm- fanda ham o’z aksini topishi shubhasiz.Tilshunoslikning ildizi juda qadimga Eramizdan avvaliga borib taqalsa-da, u bugungi kun tarozsi bilan o’lchanadi.Muayyan bir davr tilshunoslkning mohiyatini chuqurlashtirishi, imkoniyatini oshirish bilan birgalikda o’z taraqqiyoti nuqtayi nazaridan qarashni talab qilishlik tabiiy holdir.

Mavzuning dolzarbligi. O‘zbek tilshunosligida yuzaga kelayotgan yangi tadqiqotlar jahon tilshunosligi erishgan yutuqlarga tayangan holda, yangi- yangi muammolarni hal etish vazifasini kun tartibiga qo‘ymoqda. Bunday ilmiy tadqiqot ishlari o‘zbek tilshunosligining taraqqiy etgan jahon tilshunoslik maktablari qatoridan o‘zining munosib o‘rnin egallash uchun bajarilishi lozim bo‘lgan asosiy vazifalardan biridir.
Mazkur ish funksional yo‘nalishda bo‘lib, o‘zbek tilida ziddiyatning til sathlari asosida o‘rganishga bag‘ishlangan. Ziddiyat tushunchasini avvalo, kelib chiqishini o‘rganish. Bunda falsafa fani bilan bog‘liqligini ilmiy jihatdan asoslash. Til va nutq birliklarini vazifasiga ko‘ra ajratish. Til sistemasida til sathlarining o‘rnini o‘rganish. Har bir sathdagi ziddiyatlarni yuzaga chiqishlik sababalarini ilmiy tomondan asoslash.Til va nutqning o‘zaro farqli tomonlarini aniqlash. Mustaqillik yillarida tilshunoslikda turli xalqlar milliy- madaniy va etnik qiyofasini namoyon etishga qaratilgan bir qator salmoqli ishlar amalga oshirilgan. “ O’zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to’g’risida” gi Farmonda “davlat tilining xalqaro miqiyosdagi o’rni va nufuzi, uning boshqa tillar bilan aloqalari istiqbollarini belgilash”.¹ masalasi alohida ta’kidlangan. Ushbu farmonning ijrosni ta’minlashi yuzasida tilshunoslikda bir qancha ishlar imliy ishlar olib borilmoqda.