Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti axborotlashtirish texnologiyalari
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3.Darsda mustaqil echish uchun masala va topshiriqlar
- 4.Mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar
- 2-amaliy mashg’ulot Parallel kuchlar sistemasi.
- 1.4. “Parallel kuchlar sitemasi” mavzudagi amaliyot mashg`ulotining texnologik xaritasi.
- 2. Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanatiga doir namunaviy masalalarni yechish. Uslubiy tavsiyalar
. Natijada quyidagiga ega bo‘lamiz: Q=2Fsin60 0 =2·10 N N 3 , 17 73 , 1 10 2 3 . Javob: α=60 0 ; Q=17,3N. 3.Darsda mustaqil echish uchun masala va topshiriqlar 1. j i F j i F 2 , 5 3 2 1 kuchlar teng ta’sir etuvchisining moduli va yo‘nalishi topilsin. 2. Gorizontal tekislik ustida turgan sharning tekislikka ko‘rsatadigan bosimi topilsin. Sharning og‘irligi P ga teng bo‘lib, uning markaziga qo‘yilgan. 3. Og‘irligi P ga teng bo‘lgan yuk bir xil uzunlikdagi ikkita cho‘zilmaydigan arqonga osilgan holatda muvozanatda turadi. Arqonlar o‘zaro 60 0 li burchak tashkil qiladi. Arqonlarning tortilish kuchlari topilsin. 4. j i F 4 3 kuch vektori bilan Oy koordinata o‘qi orasidagi burchak kosinusi topilsin. 5. Uchta kesishuvchi kuch proeksiyalari bilan berilgan: ; 10 1 N F x ; 2 1 N F y ; 4 2 N F x ; 3 2 N F y ; 6 3 N F x N F y 5 3 Kuchlar sistemasi muvozanatda bo‘ladimi? 6. Shaklda tasvirlangan kuchlar sistemasining teng ta’sir etuvchisi topilsin; 3 , 3 2 3 1 F N F F . 1 F 2 F 2 F 30 0 60 0 3 F 30 0 60 0 3 F 1 F 6-masala 7-masala 7. Shaklda tasvirlangan kuchlar sistemasi muvozanatlashgan kuchlar sistemasini hosil qiladi. N F 15 2 bo‘lsa, 1 F va 2 F kuchlarining modullari topilsin. 256 8. Iplarning tortilish kuchlari N F N F 80 , 120 2 1 va burchaklar 0 0 30 , 45 bo‘lsa, AB balkaning G og‘irligi topilsin. 9. Yuk A,B va C nuqtalarda sharnirlar vositasida biriktirilgan AC va BC sterjenlarda ushlab turiladi. BC sterjenning tortilish kuchi N F 45 2 va 0 60 bo‘lsa, AC sterjenlarning siqilish kuchi va yukning og‘irlik kuchi topilsin. α β 1 F 2 F 2 F α 1 F G 8-masala 9-masala 10. Og‘irligi 12N bo‘lgan bir jinsli shar arqon yordamida silliq og‘ma tekislikda muvozanatda ushlab turiladi. 0 60 bo‘lsa, sharning tekislikka ko‘rsatadigan bosimi topilsin. B С α 1 A α A α β B 10-masala 11-masala 11. Og‘irligi etiborga olinmaydigan AC va BC sterjenlar o‘zaro va gorizontal tekislikka sharnirlar vositasida biriktirilgan. C sharnirga 1 yuk osilgan. AC sterjenning zo‘riqishi 45N va 0 0 60 , 30 bo‘lsa, BC sterjen reaksiyasi topilsin. 4.Mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar 1. Qanday kuchlar sistemasiga bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasi deyiladi? 2. Qanday ko‘pburchakka kuch ko‘pburchagi deyiladi? 3. Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasining teng ta’sir e’tuvchisi qanday topiladi? 4. Kuch ko‘pburchagida teng ta’sir e’tuvchi qanday tasvirlanadi? 5. Kuchlar sistemasining teng ta’sir etuvchisi qanday hisoblanadi? 6. Teng ta’sir etuvchining proeksiyalari qanday hisoblanadi? 7.[ ] dagi 2.8, 2.11, 2.19, 2.21, 2.23, 2.24 masalarni yeching. 257 1.3 “Parallel kuchlar sistemasi” mavzusidagi amaliyot mashg’ulotning texnologik modeli. O’quv soati – 2 soat Talabalar soni: 25ta O`quv mashg`lot shakli Individual tipshiriqlarni bajarishga asoslangan amaliy mashg`lot Amaliyot rejasi 1. Parrellel kuchlar sistemasiga doir asosiy tushunchani takrorlash va mustahkamlash (savollar) 2. Mavzuga doir masalalar yechish. 3. Darsda mustaqil yechish uchun masalalar. 4. Mustaqil ish uchun savol va topshiriqlar. 5. Adabiyotlar. O`quv mashg`ulotning maqsadi Mavzuga doir masalalar yechish ; mavjud uslubiy tavsiyalardan samarali foydalanish ko`nikmalarini hosil qilish. Pedagagik vazifalar: O’quv faoliyati natijalari: Mavzuga doir asosiy tushunchalarni mustahkamlash. Masalalar yechish bo`yicha uslubiy ko`rsatmalar bilan tanishtirish va ulardan samarali foydalanish. Qo`yilgan savollarga javob beradilar. Masalalar yechish bo`yicha mavjud metodlar haqida to`liq tushunchaga ega. Masala shartida berilgan kuchlarni to`g`ri yo`naltirib, muvozanat tenglamalarini tuza oladilar. Chiziqli tenglamalar ko`rinishidagi muvozanat tenglamalarini yecha oladilar. O’qitish vositalari Ma’ruza matni,kompyuter saydlari, doska ekspert varaqlari, grafiklardan foydalanish 2-amaliy mashg’ulot Parallel kuchlar sistemasi. 258 O’qitish usullari texnikasi Amaliy mashg`ulot, topshiriqlar, amaliy ishlash usuli, suhbat, guruhlarda ishlash usuli. Baxs munozara usuli. Charxpalak O’qitish shakllari Indivudal, guruh O’qitish sharoiti Texnik vosiitalar bilan taminlangan,guruhda ishlash usulini qo’llash mumkin bo’lgan auditoroya Monitoging va baholash Og’zaki savollar,blis-so’rov 1.4. “Parallel kuchlar sitemasi” mavzudagi amaliyot mashg`ulotining texnologik xaritasi. Ish bosqich- lari O’qituvchi faoliyatining mazmuni Tinglovchi faoliyatining mazmuni 1- bosqich (20min) 1.13 O`quv mashg`uloti savollarni tahlil qiladi va o`quv faoliyati natijalarini aytadi. 1.14 Tinglovchilarning mashg`ulotdagi faoliyatini baholash ko`rsatgichlari va mezonlari bilan tanishtiradi(1- ilova). 1.15 Mavzu bo`yicha tayyorlangan topshiriqlarni tarqatadi.(2-ilova). 1.16 Savollar berib suhbat tarzida tinglovchilar bilimlarini jonlantiriladi Tinglaydilar. Tinglaydilar Topshiriqlar bilan tanishadilar Javob beradilar 2- bosqich Asosiy bo’lim. (50min) 2.1. Topshiriqlarni aniqlaydi va guruhda ishlashni tashkil etadi. Yechimni tekshiradi va baholaydi.(3-ilova). 2.2. Topshiriqlar mazmunini tushuntiradi va bajarish bo`yicha maslahatlar beradi. 2 ta mini guruhga ajratadilar. Topshiriqda keltirilgan savollarga 1-2 javob tayyorlaydi. 3- bosqich Yakun lovchi (10min) 3.1. Mavzu bo`yicha yakunlovchi xulosalar qiladi. 3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi tinglovchilar faoliyati tahlil qilinadi va baholanadi. 3.3. Mavzu bo`yicha bilimlarni chuqurlashtirish uchun adabiyotlar beradi. Savollar beradilar UMKga qaraydilar. Mustaqil ish topshiriqlari va uy vazifalarni yozib oladilar. 259 2-amaliy mashg’ulot 1. Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanat shartlari Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanat shartlari quyidagi tenglamalar bilan ifodalanadi: n i i n i iy F M F 1 0 1 . 0 , 0 (2.3.1) Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasi muvozanatda bo’lishi uchun kuchlarning shu kuchlarga perpendikulyar bo’lmagan o’qdagi proektsiyalari yig’indisi va kuchlar tekisligidagi ixtiyoriy nuqtaga nisbatan momentlari yig’indisi nolga teng bo’lishi zarur va etarli. Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanat shartlarini boshqacha ko’rinishdagi tenglamalar bilan ham berish mumkin, ya’ni n i i B n i i A F M F M 1 1 . 0 , 0 (2.3.2) Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanatda bo’lishi uchun kuchlar sistemasining shu kuchlarga perpendikulyar to’g’ri chiziq ustidagi ixtiyoriy ikkita nuqtaga nisbatan algebraic momentlari yig’indisi alohida-alohida nolga teng bo’lishi zarur va etarli. 2. Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanatiga doir namunaviy masalalarni yechish. Uslubiy tavsiyalar Bir tekislikda yotgan parallel kuchlar sistemasining muvozanatiga doir masalalarni yechish bo’yicha quyidagi uslubiy tavsiyalarni berish mumkin: 1. Qaralayotgan qurilmaning qaysi qismini muvozanati tekshirilayotganini aniqlash kerak. 2. Koordinatalar sistemasi o’qlaridan bittasini kuchlarga parallel qilib tanlash maqsadga muvofiq. 3. Qurilmaga ta’sir etuvchi aktiv kuchlar va bog’lanish reaksiyalari shaklda tasvirlab olinadi. 4. Moment markazi yoki moment markazlari tanlanib (2.3.1) tenglamalar sistemasi yoki (2.3.2) tenglamalr sistemasi tuziladi. 5. Tuzilgan tenglamarni birgalikda yechib, izlanayotgan noma’lumlar topiladi. Berilgan uslubiy tavsiyalar asosida quyida parallel kuchlar sistemasining muvozanatiga doir masalalarni yechib ko’rsatamiz. 4.1-masala (О.Э.Кепе 2.3.3). AE sterjen A nuqtada sharnir vositasida biriktirilgan va CD vertikal sterjenga tirkalgan. Agar , 2 , 1 m CE BC m AB , 1 kN F kN F 4 2 bo’lsa, CD sterjendagi S zo’riqish kN da topilsin (50-shakl). 260 Yechish. A sharnirning reaksiyasini koordinata o’qlari bo’ylab yo’nalgan A A y x , tuzuvchilarga ajratamiz. Uchta noma’lum reaksiya kuchi mavjud, bu noma’lumlarni topish uchun uchta tenglama kerak bo’ladi. Berilgan: , 2 , 1 m CE BC m AB , 1 kN F kN F 4 2 . Topish kerak: S. y A Y 1 F 2 F A X A B C E x S 50-shakl Yechish. Topish kerak bo’lgan S noma’lum reaksiyani A nuqtaga nisbatan bitta moment tenglamasidan topish mumkin, ya’ni 0 5 1 i i A F mom . (a) A x va A y kuchlarning ta’sir chiziqlari A nuqtadan o’tadi. Shuning uchun bu kuchlarning A niqtaga nisbatan momentlari nolga teng. 0 2 1 F AE S AC F AB yoki kN kN m S m 4 5 2 1 3 . Bundan kN S 33 , 7 . 4.2-masala (Mешчерский 3.12). Uzunligi 4m, og’irligi 5kN bo’lgan bir jinsli gorizontal balka qalinligi 0,5 m bo’lgan devorga shunday qilib o’rnatilganki, u A va B nuqtalarda devorga tiralib turadi. Balkaning erkin uchiga og’irligi 40kN bo’lgan P yuk osilgan. A va B nuqtalardagi reaktsiya kuchlari topilsin (51-shakl). Berilgan: kN Q kN P m AB m BC 4 , 40 , 5 , 0 , 4 . Topish kerak: B A R R , reaksiya kuchlarini. Yechish. Koordinatalar sistemasini shaklda ko’rsatilganday qilib tanlab, y o’qiga nisbatan proektsiyalar tenglamasini va A nuqtaga nisbatan moment tenglamasini tuzamiz, yani 4 1 , 0 i B A iy P Q R R F 4 1 . 0 i B i A R AB Q AD P AC F mom Bu tenglamarga berilganlarni qo’yamiz . 4 5 , 1 40 5 , 3 5 , 0 , 40 4 kN kN m mR kN kN R R B B A (a) Bu tenglamalarning ikkinchisidan kN R B 295 , birinchisidan kN R A 340 . Javob: kN R A 340 , kN R B 295 . 261 4.3-masala (О.Э.Кепе 2.3.13). Og’irligi 340N bo’lgan bir jinsli AB balkani gorizontal holatda muvozanatda ushlab turuv-chi 1 yukning og’irligi topilsin (52- shakl). y 1 A R Q Q A C B x 52-shakl Yechish. Yukning Q og’irlik kuchini arqon bo’ylab B nuqtaga ko’chiramiz, bu kuch vertikal yuqoriga yo’nalgan bo’ladi. Q kuchning modulini topish uchun A nuqtaga nisbatan moment tenglmasini tuzamiz, ya’ni 3 1 0 i i A Q AB P AC F mom . Balka bir jinsli bo’lgani uchun AB AC 2 1 . Natijada yuqoridagi tenglamalardan: , 2 1 P Q yoki N Q 170 . 4.4-masala (И.В.Mешчерский 3.5). AB transmission valga kN P kN P kN P 2 , 5 , 3 3 2 1 bo’lgan uchta shkiv o’rnatilgan. O’lchamlar shaklda ko’rsatilgan. A podshipnikning reaksiyasi B podshipnik reaksiyasiga teng bo’lishi uchun 2 P og’irlikdagi shkivni B podshipnikdan qanday x masofada o’rnatish kerak? Valning og’irligi e’tiborga olinmasin(53-shakl). Berilgan: kN P kN P kN P 2 , 5 , 3 3 2 1 . Topish kerak: x. y 300sm 95sm 95sm A R B R A C D E B 1 P x 3 P Yechish. Koordinatalar sistemasini shaklda ko’rsatilganday qilib tanlaymiz. y o’qiga nisbatan proeksiyalar tenglamasini va B nuqtaga nisbatan moment tenglamalarini tuzamiz, ya’ni , 0 5 1 3 2 1 i B A iy R P P P R F 5 1 1 2 3 . 0 i A i B R BA P BC P BD P BE F mom (a) B A R R bo’lgani uchun (a) tenglamalarning birinchisidan kN R R B A 5 , ikkinchisini quyidagi ko’rinishda yozsak: 262 0 5 30 3 205 5 2 95 kN sm kN sm kN x kN sm , bundan sm x 135 . 4.5-masala (И.В.Mешчерский 3.15). Gorizontal konsol balkaga momenti m kN M 6 bo’lgan juft kuch, uning C nuqtasiga esa vertikal kN P 2 yuk ta’sir qiladi. Balkaning AB oralig’i 3,5m, konsolning chiqib turgan qismi BC=0,5m. Tayanchlardagi reaksiyalar topilsin (54-shakl). Berilgan: m kN M 6 , kN P 2 , AB=3,5m, BC=0,5m. Topish kerak: B A R R , . y A R B R P M A B C x 54-shakl Yechish. A R va B R noma’lum reaksiyalarni topish uchun y o’qiga nisbatan proeksiyalar tenglamasini va A nuqtaga nisbatan moment tenglamasini tuzamiz, ya’ni 4 1 3 1 . 0 , 0 i B i A i B A iy M P AC R AB F mom P R R F (a) (a) tenglamalarning ikkinchisidan kNm kN m m M P AC AB R B 6 2 4 5 , 3 1 1 , kN R B 4 , birinchisidan kN R P R B A 2 . Javob: kN R A 2 vertikal bo’ylab pastga, kN R B 4 esa vertikal bo’ylab yuqoriga yo’nalgan. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling