Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

M u sh а к к u ch i mushakga kiruvchi tolalarning yo’nalishiga perpendikulyar kesim yuzasiga bog’liq. Mushaklar guruhini, ayniqsa alohida mushakni kuchini aniq o’lchash qiyin. Buning uchun har xil tadqiqot usullari ishlatiladi. Masalan, oyoq panjasini bukuvchi, hamma mushaklarni ko’tarish kuchini aniqlash uchun quyidagi usul ishlatiladi. Agar odam tik turgan holatida panjani barmoq qismiga ko’tarilsa, uni qo’shimcha yuk bilan vuklantirib, oyoq panjasini bukuvchi mushak kuchini tenglashtirish mumkin. Bunda tumshuq qismiga ko’tarilishga imkon bermaydigan qo’shimcha og’irlik yuklanish chegarasi bo’ladi. Shuning uchun tana og’irligi, qo’shimcha yukni massasi, oyoq panjasini bukuvchi mushakning aylanish moment ko’rsatkichi hisoblanadi. Kaft suyaklar boshchasidan, shu mushakni umumiy teng ta'sir etuvchi kuch yo’nalishigacha masofani va yukni+ tanani umumiy massasi boldir suyaklari orqali panjaga uzatilishini bilib, panjani bukuvchi hamma mushaklarning kuchini taxminan aniqlash mumkin Ko’ndalang kesimi 1 sm2 ga ega mushakning kuchi. 80-100 A^ga teng.

13. 
    u sh а к I a r n i n g i sh i richag у о rd ami da amalga oshiriladi. Richaglami birinchi va ikkinchi turkumlarga bo’lish qabul qiiingan. Mushak kuchi richakka nisbatan perpendikulyar bo’lmay, balki ma'lum burchak ostida qo’yilishi mumkin. Agar richakka o’tkir yoki o’tmas burchak ostida kuch qo’yilsa, kuchning richag bilan ta'siri, bittasi richag bo’ylab, ikkinchisi esa unga perpendikulyar ikki kuchga ajratish yo’li bilan aniqlash mumkin. Birinchi kuch, faqat richagni siqilishiga ta’sir ko’rsatib, bo’g’im yuzalarini ezilishini ifodalagani uchun, harakatni izohlash uchun hisobga olinmaydi. Ikkinchi kuch esa foydali bo’lib, harakatianishga xizmat qiladi.
    

Odamlaming harakat apparatiga nisbatan birinchi turkumdagi richag «muvozanat richagi» ham deb ataladi. Bunga tanani hamma tepa bo’g’imlari holatini, pastda yotuvchi bo’g ’imlarga nisbatan, muvozanati kiradi. Masalan, boshni holati umurtqa ustuniga nisbatan, yoki chanoqni songa nisbatan muvozanat holatlari.