Andijon davlat universiteti a. Zaparov materialalrni kesib ishlash, asboblar va stanoklar

Nazorat savollari: 
1. YOg’ochga ishlov berish stano’klarining turlarini sanang. 
2. YOg’ochga ishlov berish asboblari metalga ishlov berish asboblaridan nimasi 
bilan farq qiladi? 
3. YOg’ochlarni arralashni qanday turlari mavjud? 
4. Randalash qanday ishlov berishga taqqoslanadi? 
5. YOg’ochlarga ishlov berish uchun qo’llaniladigan parmalar boshqa materillarga 
ishlov berish uchun qo’llaniladigan parmalardan qanday farq qiladi? 
6. YOg’och tokarlik stanogi yordamida qanday ishlarni bajarish mumkin? 
7. YOg’ochlarga ishlov berishda qanday moslamalardan foydalaniladi? 

---

114 
II-bob.  MATERIALLARGA FIZIK - KIMYOVIY USULLAR BILAN
ISHLOV BERISH 
 
1-§. Materiallarga fizik - kimyoviy usullar bilan
ishlov berishning mohiyati va kerakli uskunalar. 
Mashinasozlikda yangi o’ta mustaxkam materiallarning joriy qilinishi va ulardan 
xozirgi mavjud mexanik usulda ishlov berib bo’lmaydigan shakllardagi detallarni olish 
bilan bog’liq bo’lgan texnologik muammolar tabora ko’payib bormoqsa. O’ta 
mustahkam materiallarni kesib ishlash masalasi bilan bir vaqtda o’ta mo’rt materiallarga 
ishlov berish ham xal qilishni taqozo qiluvchi masa-lalardan biridir. Masalan germaniy, 
kremniy asosida olingan yarim o’tkazuvchan xossali materiallar, metallmas materiallar 
(olmos, kvars va h.k.) ga ishlov berish va h.k. 
YUqorida qayd etilgan muammolarni quyida ko’rsatilgan usullardan foydalanib 
xal etish mumkin. Hozirgi kunda materiallarga ishlov berishda elektrik, elektromexanik, 
elektroximik, kimyoviy jarayonlar, nur energiyalaridan foydalanish mumkin. 
Bu metodlarning hamma turiga oid bo’lgan umumiy xossa, ya’ni detalning 
muayyan zonasidagi o’lchamlarini va shaklini o’zgartirish xossasining mavjudligi bu 
usullardan xuddi parmalash, frezerlash jarayonlari kabi detal va tayyorlamalarga ishlov 
berishda qo’llash imkoniyatini beradi. 
Quyida biz yuqorida qayd etilgan usullarning ayrim turlarining qo’llanilishi va 
ishlash tartibi bilan tanishib chiqamiz.