Antik davrda ilmiy bilimlarning paydo bo’lishi va shakllanishi

Afrikalik gottentotlar oxirat xaqida xech nima bilmaganlar, ular odam o’lishi bilan uning joni ham o’ladi, deganlar. Ibtidoiy odamlarda g’ayritabiiy kuchlar, arvoxlarga sig’inish mavjud bo’lmasa-da, ba’zan ularning qudratiga shubxa bilan qarash, og’ir turmushda yordam bermaganligi uchun norozi bo’lish yoki xaqorat qilish kabi hodisalar ham bo’lgan.
Etnograflar eskimoslar orasida ruxlarning borligiga, shamanlarning mu’jizalariga ishonmaydigan skeptiklarni (ishonchsizlik) uchratganligini hikoya qiladilar. Shimoliy Kanadada yashovchi eskimos qabilalaridan birida agar rux, foyda keltirmasa, uni xaqorat qilib "xaydaganlar". Shimoliy Osiyo xalqlarining og’zaki ijodida ruxlarni taxqirlash ko’p uchraydi.
Shunday qilib, inqirozga uchrayotgan ibtidoiy jamoa tuzumi o’rnida yangi ishlab chiqarish munosabatlari aso­sida yangi jamiyat va uning ustqurmasi bunyod etila boshlaydi. Oqibatda ibtidoiy jamoa tuzumi o’rniga mustabidlikka asoslangan quldorlik tuzumi va davlati paydo bo’ladi. Ruxlar xudolarga aylanadi, oliy va past xudolar ierarxiyasi saf tortadi, dunyoviy hokim esa shu oliy xudoning yerdagi avlodi, vakili yoki noibi sifatida xukmronlik qila boshlaydi.
Mazkur diniy tasavvurlar bi­lan bir vaqtda inson o’zining kundalik hayoti va mehnat faoliyati asosida ijobiy bilimlarni ham to’plab kamol topa boshlaydi.


Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A.Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch. T.”Ma’naviyat”. 2008.
   
2. 
   Karimov I.A. Mafkura-bu millat, jamiyat va davlatni birlashtiruvchi bayroq. T.:, 1998.
   
3. 
   Abdiev V.I. Qadimgi Sharq tarixi. T.:, 1964.
   
4. 
   Boynazarov F.A. Qadimgi dunyo tarixi. T.:, 2004.
   
5. 
   CHelovek.M.1991. sostav. P.S.Gurevich.
   
6. 
   Drevniy Vostok:Istoriya, filosofiya, religiya, iskusstvo. M.:, 1996.
   
7. 
   Qayumov A, Ishoqov M, Otaxo’jaev A, Sodiqov Q. Qadimgi yozma yodgorliklar. T.:, 2000.