Aşgabat “Ylym” neşirýaty

Çaganyň sagdyn ösmeginde dogry iýmitlenmegiň ähmiýe-
ti. Çaganyň beden taýdan sagdyn ösmeginde dogry guralan iýmitiň 
uly ähmiýeti bardyr. Iýmit adamy ýaşadýandyr, hereket etdirýändir, 
pikirlendirýändir.
Çaga bedeni has çalt ösýär. Ösmek üçin bolsa, gowy iýmitlen-
mek gerekdir. Çaga kadaly naharlansa, çalt ösýär. Eger-de ýaramaz 
iýmitlense, gowşak ösýär, hor, reňki öçük bolýar. Gereginden artyk 
naharlanmak hem zyýanlydyr. Ýaş çagalaryň iýmiti ulularyňky dan 
ta pa wutlydyr. Olaryň düzüminde süýt, üwelen etler, ir-iýmişli zat lar 
bolmalydyr. Mekdebe çenli ýaşdakylaryň nahary ulularyňka golaý 
bolup biler. 
Nahar çagalara dogry guralyp, wagtynda berilse, has peýdaly 
bolýar. Nahar iýiljek jaý ýelejiredilen hem-de arassa bolmalydyr. 
Çaga lar nahar iýmezlerinden öň asuda ýagdaýda bolmaly. Eger-de 
olar ýadaw ýa-da galmagally oýunlary oýnan bolsalar, onda nahary 
gowy iýip bilmezler.
Çagalar ellerini ýuwup oturýarlar, nahar iýilýän stollar gowy be-
zelen bolsa, çaganyň keýpini göterýär, işdäsini açýar.

---

47
Mekdebe çenli ýaşly çagalary okatmak we terbiýelemek
Nahar iýilýän gaplar gülli, çemçeleri ortaça we dürtgüçler ýörite 
çagalara niýetlenilen bolmalydyr. Miwelerden taýýarlanan süýji suw-
lar ýa-da süýt, çaý tutawaçly kürüşgelerde berilse gowy bolar.
Terbiýeçi çagalaryň nahar iýşine seredýär. Olardan özlerine sal-
nan hemme nahary iýmeklerini talap etmeli. Kiçi çagalara az-azdan 
dökmän iýmekligi öwretmeli. Ilkibada çemçäni, dürtgüji nähili oňaý-
ly bolsa tutmagy öwretmeli. Soňra bolsa düzgün boýunça tutmagy 
öw ret meli. Nahary agzyňy ýumup çeýnemegi öwretmeli. Käbir çaga-
lar işdäsiz iýýärler. Olaryň sebäbini öwrenmeli. Ata-eneleri bilen gür-
leşmeli.Eger-de işdäsiz bolsa, zorluk bilen iýdirmeli däldir. Çaganyň 
işdäsiz iýmekliginiň sebäpleri ýarawsyzlygy, ýadawlygy, şol nahary 
halamazlygy, süýjini köp iýenligi we.ş.m. bolup biler. 
Ýuwaş, işdäsiz iýýän çagany işdäli, gowy iýýän çagalaryň arasyn-
da oturt maly. Nahar gowy edilip alnyp berilmelidir. Meselem, taýýar 
edilip, çagalara alnyp berilýän naharyň üstüne gök otjagaz goýsaň 
gowy bol ýar. Çaga naharyna sirke, burç ýaly zatlar goşulmaýar.
Çagalara nahar iýip bolanlaryndan soň, öz nahar iýen gaplaryny, 
beýleki gap-gaçlary bellenen ýerlerine eltip goýmaklygy, ellerini 
ýuw magy, agyzlaryny çaýkamagy, nahary guýuşdyryp, paýlap berýän 
enekä “sag bol” aýtmagy öwretmeli.