Аудит ва сифат назоратининг халқаро стандартлари: I қисм

Бошқарув юклатилган шахслар ва бошқалар билан ахборот алмашинуви 
143. Молиявий инструментларнинг баҳоланиши билан боғлиқ 
ноаниқликлар туфайли, ҳар қандай аҳамиятли рискларнинг 
молиявий ҳисоботларга потенциал таъсирлари бошқарув 
манфаатида бўлиш эҳтимоли мавжуд. Аудитор ҳаққоний қийматни 
баҳолашларда фойдаланилган жиддий тахминларнинг хусусияти ва 
оқибатлари, тахминларнинг ҳосил қилинишида қамраб олинган 
субъективлик даражаси ва ҳаққоний қийматда баҳоланаётган 
моддаларнинг бутун молиявий ҳисоботларга нисбатан нисбий 
43
АХС 540 нинг А80-банди ҳолатларда ўринли бўлиши мумкин бўлган тартиб-таомиллар 
бўйича мисолларни таъминлайди. 
МОЛИЯВИЙ ИНСТРУМЕНТЛАРНИ АУДИТДАН ЎТКАЗИШДА МАХСУС ЖИҲАТЛАР 
ХААИ 1000
очиб беришлари тўғридаги аудиторнинг нуқтаи назарлари 
бўйича талабларни ва йўриқномани қамраб олади. 
141. Молиявий инструментларнинг моҳиятли тестида, масалан қисқа 
муддатли ва узоқ муддатли таснифлаш бўйича тақдим этишнинг 
ўринлилигини кўриб чиқилиши аудитор томонидан тақдим этиш ва 
очиб беришнинг баҳоланишига ўринли бўлади. 
Бошқа ўринли аудиторлик кўриб чиқишлар 
Ёзма баёнотлар 
142. АХС 540 аудитордан раҳбариятдан ва, ўринли бўлганда, бошқарув 
юклатилган шахслардан уларнинг ҳисоблаб чиқилган баҳоларни 
ҳосил қилишда фойдаланилган жиддий тахминлар оқилона 
бўлишига ишонишлари тўғрисида ёзма баёнотлар олишни талаб 
этади.
41
АХС 580
42
шуни талаб этадики, бундай талаб этилган 
баёнотларга қўшимча тарзда, агарда аудитор молиявий ҳисоботларга 
тегишли бошқа аудиторлик далилини тасдиқлаш учун бир ёки бир 
неча ёзма баёнотларни ёки молиявий ҳисоботлардаги бир ёки бир 
неча муайян тақдимномаларни олиш зарур деб ҳисоблаганда, 
аудитор бундай бошқа ёзма баёнотларни сўраши лозим. Молиявий 
инструмент фаолиятларининг ҳажми ва мураккаблик даражасига 
қараб, молиявий инструментлар тўғрисида олинган бошқа далилни 
тасдиқлаш бўйича ёзма баёнотлар қуйидагиларни ҳам ўз ичига 
олиши мумкин: 
 
молиявий 
инструментларга 
нисбатан 
раҳбариятнинг 
мақсадлари, масалан, улардан хежлаш, актив/мажбурият 
бошқаруви ёки инвестиция мақсадларида фойдаланиш; 
 
молиявий ҳисоботларнинг тақдим этилишининг ўринлилигини 
ифодалашлар, масалан молиявий инструмент битимларини 
41
АХС 540 нинг 2-банди. АХС 580, Ёзма баёнотлар, нинг 4-банди таъкидлайдики, 
раҳбариятдан олинган ёзма баёнотларнинг ўзи улар шуғулланадиган ҳар қандай масалалар 
тўғрисида етарлича тегишли аудиторлик далилини таъминламайди. Агарда аудитор бошқа 
ҳолларда етарлича тегишли аудиторлик далили олишга имконига эга бўлмаса, бу аудитор 
ҳисоботига нисбатан таъсирга эга бўлиши мумкин бўлган аудит доирасидаги камчиликни 
ташкил этиши мумкин (АХС 705, Мустақил аудиторнинг ҳисоботи (хулосаси)да фикрни 
модификациялаш га қаранг). 
42
АХС 580, 13-банд 

---

АУ
ДИТ
1359
МОЛИЯВИЙ ИНСТРУМЕНТЛАРНИ АУДИТДАН ЎТКАЗИШДА МАХСУС ЖИҲАТЛАР 
ХААИ 1000 
сотувлар ёки молиялаштириш битимлари сифатида қайд қилиш; 
 
молиявий инструментларга тегишли молиявий ҳисобот очиб 
беришларини ифодалашлар, масалан: 
○ 
қайдлар барча молиявий инструмент битимларини акс 
эттиришини; ва 
○ 
барча сингдирилган дериватив инструментлар 
аниқланганлигини; 
 
барча битимлар мустақил томонлар ўртасида ва бозор 
қийматида амалга оширилганлиги; 
 
битимларнинг шартлари; 
 
молиявий инструментларнинг баҳоланишларининг ўринлилиги; 
 
ҳар қандай молиявий инструментлар билан боғлиқ ҳар қандай 
иккиламчи келишувларнинг мавжудлиги; 
 
тадбиркорлик субъекти ҳар қандай сотилган опционлар 
бўйича битим тузганлиги; 
 
раҳбариятнинг муайян чораларни амалга оширишга 
интилиши ва қобилияти;
43
ва 
 
кейинги ҳодисалар баҳолашларга ва молиявий ҳисоботларда 
акс эттирилган очиб беришларга нисбатан тўғриланишни 
талаб этиши.