Avtomobili harakatlanish elementlarining nazariyasi yong‘in o‘chirish avtomobilining tortish-tezlashish xossalari

Yong‘in o‘chirish avtomobilining kuch balans tenglamasi. Kuch balansi metodidan foydalanganda (7.1) tenglama quyidagicha yoziladi: va kuch balans tenglamasi deb ataladi.

Pk = pf + P.+ P_B+P

(7.36)
Tenglamani (7.36) kuch balans metodi bilan yechish ketma-ketligi:

36. tenglama bo‘yicha v tezlik vay tezlanish bilan ma’lum yo‘l sharoitlarida (a,f) berilgan uzatmada yong‘in o‘chirish avtomobilining harakati uchun amalga oshirish zarur bo‘lgan yurituvchi g‘ildiraklarning umumiy tortish kuchi hisob­lanadi.

    
    

Zarur P_k ni quyidagi formula bilan hisoblash qulay:

P = [^ + 0( j / g)] Gg + K в Fv³, (7.37)
bu yerda iy=/cosa+sina — yo‘l qarshiligining koeffitsienti.

1. (7.37) formula (7.36) tenglamaning o‘ng qismiga (7.13), (7.15), (7.21), (7.24) formulalarning o‘ng qismini qo‘yish va keyingi o‘zgartirishlardan so‘ng olingan.

   
   

2. (7.10) formula bo‘yicha yo‘l bilan bog‘langanida yong‘in o‘chirish avtomobilining yurituvchi g‘ildiraklari ta’minlashi mumkin bo‘lgan R? maksimal tortish kuchi hisoblanadi. R? kuchi yong‘in o‘chirish avtomobilining g‘ildiraklari o‘rtasidagi yuklanishni taqsimlashni e’tiborga olib hisoblanadi.

   
   

Dvigatelning aylanish momentini orqa o‘qlaming yurituvchi g‘ildiraklariga yetkazilishiga ega ikki va uch o‘qli yong‘in o‘chirish avtomobillari yo‘l bilan ulanish bo‘yicha quyidagini ta’minlashi mumkin:

^Pty = ^tyR₃₄ = ^ty(^R34 I z34 ) z34 = ^Л.34G34^g. (7.38)
Tortish kuchini yaratish uchun yong‘in o‘chirish avtomobilining barcha g‘ildiraklaridan foydalanish R_ty ni 15—30% ga oshirish imkonini beradi. To‘liq uzatmali yong‘in o‘chirish avtomobilining R_ty maksimal tortish kuchi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Р = tyGg. (7.39)

3. (7.11) tengsizlik bajarilishi tekshiriladi. Agar (7.11) tengsizlik bajarilmasa, unda yong‘in o‘chirish avtomobilining v tezlik va j tezlanish bilan ma’lum yo‘l sharoitlarida (a,f) berilgan uzatmada harakatlanishining iloji yo‘q. Yechila- digan vazifaga qarab keltirilgan parametrlardan biri o‘zgaradi va hisoblar qaytariladi.

   
   

4. (7.4) formula bilan dvigatel yong‘in o‘chirish avtomobilining yurituvchi g‘ildiraklarida ta’minlashi mumkin bo‘lgan tortishning summa kuchi hisoblanadi (uni R_kd bilan belgilanadi). Dvigatelning aylantirish momenti M_d tashqi tezlik xarakteristikasi bo‘yicha (7.9-rasm) yoki tirsak valning aylanish chastotasida (5.8) formula bilan aniqlanadi:

   
   

n_a = (30In)( VI r_D ) u, (7.40)
bu yerda n_d ayl/daq; v m/s larda; r_D m da.

5. (7.37) formula bo‘yicha hisoblangan, harakat uchun zarur tortish kuchi (uni R_kn bilan belgilaymiz) dvigatel ta’minlashi mumkin bo‘lgan R_kd tortish kuchi bilan taqqoslanadi.

   
   

Agar R_knkd, unda yong‘in o‘chirish avtomobilining harakatlanishi drossel qopqog‘i to‘liq ochilmaganida (karburatorli dvigatel) yoki yoqilg‘i to‘liq berilmaganida (dizel) imkoni bor.

Agar RR_kn=R_kd, unda (7.36) tenglama yechilgan va yong‘in o‘chirish avtomobilining harakati faqat drossel qopqog‘i to‘liq ochilganida yoki yoqilg‘i to‘liq berilganida imkoni bor, ya’ni dvigatelning tashqi tezlik tavsifidan foydalanilganda.
Agar RR_knkd, unda berilgan sharoitlarda (u, a, f, v, j) yong‘in o‘chirish avtomobilining harakati imkonsiz — dvigatel yurituvchi g‘ildiraklarda zarur tortish kuchini ta’minlay olmaydi. Ko‘rsatkichlardan biri — u, a, f, v yoki j o‘zgaradi va hisoblar 1 banddan takrorlanadi.
Kuch balansi metodi bilan v_max va v_mjn ni aniqlash mumkin. Buning uchun hisoblarda y—0, a=0 bo‘lganida u va v ni o‘zgartirish zarur. a_max ni aniqlash uchun yong‘in o‘chirish avtomobilining birinchi uzatmada harakatlanishida va R_v~0 bo‘lganida v va a ni o‘zgartirish kerak. t ni aniqlash uchun hisoblarning katta hajmi tufayli qo‘llanilmaydi.