Axmadqulov Zokirjon Farxodjon-o’g’li

Donadorlangan ammofos. O’g’it sifatida ishlatiladigan donadorlangan 
diammofos apatit konsentrati, Qoratog’, Qizilqum va Pribaltika fosforitlari asosida 
hosil qilingan Ekstraksion fosfat kislotadan olinadi. Mahsulot tarkibida muvofiq 
ravishda: 48; 41; 48% P
2
O
5o’zl.
, 43-45,5; 32; 41% P
2
O
5s.e.
va 18; 13,5; 13% N 
bo’ladi. 
Uni ishlab chiqarish sxemasi kristall mahsulot olish uchun yuqorida bayon 
etilganidek, ammo ammoniylashning ikkinchi bosqichi saturatorda emas, balki 
ammoniylashtiruvchi donadorlagich (AD) da amalga oshiriladi. Boshlang’ich 
kislota (32-38% P
2
O
5
) saturatorlarda ammiak bilan NH
3
:H
3
PO
4
 1,3:1,4 molyar 
nisbatigacha neytrallangan bo’lsa, AD jihozida esa 1,71.8 gacha amalga 
oshiriladi. Suspenziya AD jihoziga 70-75°C haroratda, retur esa 50
O
C haroratda 
beriladi va returning takroriyligi 3-4 martani tashkil qiladi. Materialning AD dan 

---

43 
o’tish davri 6-8 minutni tashkil etadi. Donachalarni quritishda uning haroratini 72- 
75°C dan (to’g’ri yo’nalishda beriladigan o’txona gazlarining haroratini 200°C 
dan) oshirmaslik kerak. Tayyor mahsulot 25-27°C gacha sovutiladi. 
1.5. Ammofos ishlab chiqarish jarayoning texnologik hisoblari, moddiy 
va issiqlik balanslari. 
Ammoniylashtiruvchi donadorlagich sxemasi bo’yicha ammofos ishlab 
chiqarish moddiy balansi keltirilgan. Moddiy balansni tuzishda quyidagi kattaliklar 
olindi: neytrallagichdagi NH
3
:H
3
PO
4
nisbati – 0,7; neytrallagich, ammoniylash 
donadorlagichlardan yo’qotiladigan umumiy namlik, boshlang’ich 
fosfat 
kislotadagi 1 t P
2
O
5
hisobiga – 480 kg; jarayon retur soni – 4. 
Baland mo’rili quvurda hosil bo’ladigan va absorbtsiya tizimiga 
qaytariladigan kondensat absorbtsiya tizimida bug’lanadigan suv miqdoriga teng 
deb olinganligi sababli moddiy balans tuzishda e’tiborga olinmadi.