Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

i
d
i
n
T
n
t
K
n
t
U









)
(
(7.1) 
İfadəsi ilə verilə bilər. Kvadrat mötərizə içərisindəki nəticə yaxın tam 
ədədə qədər yuvarlaqlanır. 

K
ni
– i addımındakı çevirmənin xətasıdır. 
Siqnalların rəqəm-analoq çevrilməsi prosesi aşağıdakı əməliyyat-ların 
ardıcıl yerinə yetirilməsini nəzərdə tutur: 
- çıxış siqnalının verilmiş dəyişmə diapazonunda onun müəyyən

qiyməti ilə fərqlənən U
m

diskret qiymətlərinin formalaşdırılması və hər bir 
formalaşmış səviyyəyə uyğun müəyyən K
i
kodunun təyin olunması; 
- giriş K
i
kodlar ardıcıllığına uyğun gələn seçilmiş səviyyələrin 
qiymətlərinin ardıcıl olaraq, müəyyən T zaman intervalı ilə çıxış siqnalına 
verilməsi (çıxış siqnalı kimi qeyd edilməsi). 
Rəqəm-analoq çevrilməsinin riyazi alqoritmini 
U
ni 
=

K
ni
+ 

U
ni
(7.2) 
kimi yazmaq olar. Burada 

U
ni
– i addımında çevirmə xətasıdır. 
7.2. Analoq-rəqəm çeviriciləri 
Analoq-rəqəm çeviriciləri (ARÇ) funksional cəhətdən iki hissədən – 
amplituda-impuls modulyatorundan və kvantlayıcı qurğudan ibarət olur. ARÇ-
ləri ardıcıl say, mərtəbələr üzrə kodlaşdırma, yazma (sayma) üsullarına 
əsaslanan çevirici qurğular üzərində yaradılır. 
ARÇ-lər ölçülən analoq kəmiyyətinin rəqəm kodu şəklində verilə bilən 
diskret kəmiyyətə avtomatik çevirmək üçün nəzərdə tutulan ölçmə çevirici-

---

116
ləridir. ARÇ-nin qurulmasında istifadə olunan metodun növünə uyğun olaraq 
ARÇ-ləri 3 qrupa bölmək olar: 1)Zaman-impuls çeviricili ARÇ; 2) tezlik-impuls 
çeviricili ARÇ; 3) Dərəcəyə görə tarazlaşdırma (müvazinətləşdirmə) ARÇ-ləri. 
İş prinsipinə görə ARÇ-ləri paralel, ardıcıl yaxınlaşma, ardıcıl-paralel və 
inteqrallayıcı ARÇ-lərə bölünürlər.