B. J. Boltayev, A. R. Azamatov, G. A. Azamatova, B. S. Xurramov nazariya, algoritm, dastur toshkent 2013


Download 372.89 Kb.
bet12/68
Sana02.11.2023
Hajmi372.89 Kb.
#1740971
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   68
Bog'liq
Algoritmlash va dasturlash asoslari seriyasidan Kitob – II b. J.-fayllar.org

    Bu sahifa navigatsiya:
  • Help
S
ize/Move
(O‘lchamini
o‘zgartirish,
ko‘chirish)
Ctrl + F5
Oynani ko‘chirish va o‘lchamlarini
o‘zgartirish
Z
oom
(Masshtab)
F5
Faol oynani oynalar sohasiga to‘liq yoy-
ish yoki avvalgi o‘lchamlarini qayta ti-
klash
N
ext
(Keyingisi)
Alt + O + E
Ochilganlik ketma-ketligiga mos keyingi
oynani faollashtirish
P
revious
(Oldingisi)

Alt + O + O


Ochilganlik ketma-ketligiga mos oldingi
oynani faollashtirish
C
lose
(Yopish)
Alt + O + S
Faol oynani yopish
L
ist
(Ro‘yxat)

Alt + O

Alt + N
Ochilgan barcha oynalar ro‘yxatini
chiqarish
N tartib raqamli oynani faollashtirish
(ikkala holda ham asosiy raqamlar bosil-
ishi kerak, yordamchi klavishlar raqam-
lari ishlamaydi)

Help (Yordam) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
C
ontents 
(Tarkibi)
Alt + H + C
Ma’lumotlarning asosiy mazmuni
jadvali oynasini chaqirish
I
ndex
(Mundarija)
Shift + F1
Ma’lumotlar
sistemasini
alifbo
bo‘yicha mundarijasini chaqirish
T
opic search
(Mavzuiy qidiruv)
Ctrl + F1
Yurgich turgan Turbo Pascal elementi
haqidagi ma’lumotlarni aks ettirish
P
revious topic
(Oldingi mavzu)
Alt + F1
Oldingi
ma’lumotlar
oynasini
chaqirish
Using 
h
elp
(Ma’limotlardan foy-
dalanish)
Alt + H + H
Ma’lumotnomadan
foydalanish
bo‘yicha yordam
F
iles (Fayllar)
Alt + H + F
Ma’lumotnoma tarkibiga kirgan fayllar
Compiler 
d
irectives
(Kompilyator yo‘l-
yo‘riqlari)
Alt + H + D
Kompilyator yo‘riqnomalari haqida
ma’lumot
Pr
o
sedures and func-
tions (Protseduralar va
Alt + H + O
Turbo Pascalning alifbo bo‘yicha tarti-
blangan protsedura va funksiyalari



18
funksiyalar)


haqida ma’lumotnoma
R
eserved words
(Zahiralangan so‘zlar)

Alt + H + R


Turbo Pascal tomonidan zahiralangan
so‘zlar haqidagi ma’lumotlar
Standart 
u
nits
(Standart modullar)
Alt + H + U
Turbo Pascalning standart modullar
haqidagi ma’lumotlar
Turbo Pascal 
L
an-
guage
(Turbo Pascal tili)

Alt + H + L


Turbo Pascalning sintaksisi bo‘yicha
ma’lumotlar
E
rror messages 
(Xatolik xabarlari)
Alt + H + E
Xatolik xabarlari haqida ma’lumotlar
A
bout 
(Dastur haqida)
Alt + H + A
Turbo
Pascal
sistemasi
haqidagi
ma’lumotlar oynasini chaqirish

Albatta, keltirilgan buyruq va tezkor klavishlar vazifalarini yodlab olishga


urinishni maslahat bermaymiz. Aksincha, Turbo Pascal dasturi bilan bevosita ish-
lash jarayonida o‘z-o‘zidan bu ma’lumotlarning o‘zi xotirangizga o‘rnashib bora-
di.

4-§. DASTUR MATNI MUHARRIRI


Dastur matni muharriri asosiy matnni kiritish va tahrirlash uchun xizmat qi-
ladi. Dastur matni muharriri oynasini oynalar sohasida siljitish, o‘lchamini
o‘zgartirish, yopish va ochish mumkin. Integrallashgan muhitda ochilgan oynalar
soni tezkor xotira hajmi tomonidan chegaralanadi, lekin faol oyna yagona
bo‘ladi. Bir oynadan ikkinchisiga o‘tish uchun sichqoncha yordamida tanlash
(agar oyna qismi ko‘rinib turgan bo‘lsa) yoki F6 klavishi yordamida amalga
oshiriladi. Dastur matni muharririning har bir satriga ko‘pi bilan 126 ta belgi
yozilishi mumkin.

Faol oynani yopish sichqoncha yordamida chegaraning chap yuqori bur-
chagidagi yopish
to‘rtburchagini tanlash) yoki Alt + F3 tezkor klavish-
larni bosish orqali amalga oshirilishi mumkin.

Oyna sarlavhasi yuqori chegara bo‘ylab joylashadi va undan sichqoncha
yordamida siljitish uchun foydalaniladi:
.

Masshtabni o‘zgartirishga mo‘ljallangan
va
tugmalari oyna
o‘lchamini kichikroq o‘lchamdan oynalar sohasi o‘lchamigacha va aksincha
o‘zgartirish uchun xizmat qiladi.

Faqat matn muharriri maydonida yurgich (kursor) o‘rnini (pozitsiyasini)
ko‘rsatib turishi uchun quyi chegarada yurgich indikatori
(3-satr va 4-
ustun) joylashtirilgan (ustunlar soni 1 dan 1023 gacha bo‘ladi).

Oynaning quyi o‘ng tomonida masshtab chiziqlari
joylashgan bo‘lib, u tan-



19
langan (chapga yoki o‘ngga, yuqoriga yoki quyiga) yo‘nalish bo‘yicha oyna


o‘lchamini 6-rasmdagidek sichqoncha
yordamida o‘zgartirish uchun xizmat
qiladi.

Satrlab (o‘ng tomondagi surgich) yoki
belgima-belgi (quyidagi surgich) strel-
kani sichqoncha yordamida tanlab va
varaqlab (strelka va surgich oralig‘ini
sichqoncha
yordamida
tanlab)
o‘tkazish:
.
Dastur matni muharriri maydonida klavishlar yordamida harakatlanish
quyidagicha amalga oshiriladi:


Download 372.89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling