B. O. Bekn azarov
Download 4,41 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qandlar . ^ С1Л A " ) A K . C l v a b . К 157
- V.4. IONLAR ONTOGONIZMI VA MUVOZANATLASHTIRILGAN ERITMALAR
- (V.V.Kuznetsov, G.A.Dmitriyeva boyicha, 2005). l-distillangan suv, 2-kaliydan tashqari barcha tuzlar, 3-kalsiysiz, 4-azotsiz, 5-fosforsiz
- 1 - to ‘la tenglashtirilgan eritma
- Ammoniyli yoki ammiakli o ‘g ‘itlar.
- Ammoniyli-nitrat o ‘g ‘itlar.
- I.Tuproqqa solish.
- Bakterial o‘g ‘itlar.
- 2.Azotogen, yoki azotobakterin
- 4.Silikat bakteriyalar.
|
Sitoplazma ~P V.7-rasm. 0 ‘simlik hujayralari plazmolemmasida membrana tashiluvining mexanizmi: (V.V. Polevoy, 1989) К*{ - kationlar, A-anionlar, AK-aminokislotalar Membranalarda moddalami tashilishi mexanizmlari turlicha boMishi mumkin: 1. Modda lipidlarda eruvchi boMsa, u membrananing lipid fazasida oddiy diffuziyalanadi. 2. Lipofil tashuvchi bilan gidrofil moddaning diffuziyasi. 3. Ion kanallari orqali, oddiy diffuziya. 4. Moddadami faol tashuvchilar (nasoslar) yordamida o ‘tkazish. Qandlar . ^ С1Л A " ) A K . C l v a b . К 157 5. Moddalami ekzotsitoz va endotsitoz yo‘llari bilan o4kazish. Moddalar yoki ionlaming konsentratsiyalar gradiyenti bo‘yicha diffuziyalanishi yoki tashuvchi-oqsillar yordamida o ‘tishiga sust tashiluv deyiladi va bu jarayon tashqi muhitda ionlarning konsentratsiyasi hujayra ichidagidan ko‘p bo‘lganda kuzatiladi.
moddalarning tashiluvi ionlar konsentratsiyalar gradiyentiga qarama-qarshi ravishda sodir bo‘ladi. Ushbu tashiluv jarayoni energiya sarf boMishi bilan borib, unda ATF energiyasi ishlatiladi. Ushbu jarayonda НГ-ATFaza, Na+, K+-ATFaza, Ca+2~ ATFaza va H+-PPazalar qatnashadi va ion nasoslari ishtirokida boradi. Agarda, tashuvchi oqsillar membranadan bitta erigan moddani o ‘tkazsa. unga uniport deyiladi. Tashuvchi oqsil ikkita moddani bir tomonga o ‘tkazsa, simport deyiladi, yoki qarama-qarshi tomonga o ‘tkazsa? antiport deyiladi. Mineral elementlaming radial transporti apoplast va simplast yo‘llari bilan amalga oshadi. Apoplast harakatda modda yoki ion hujayra po‘stiga diffuziya va almashinuv adsorbsiyasi hodisasi asosida to‘planadi va konsentratsiyalar gradiyenti bo‘yicha ionlaming po‘stdan-po‘stga adsorbsiyalanish yo'li bilan so‘rilishi ildizning ichki endoderma qavatigacha davom etadi. So‘ngra sitoplazmaga o‘tadi, keyin esa simplast yo‘li bilan harakatlanadi.
kirgan modda endoplazmatik to'r kanallari orqali hujayradan-hujayraga plazmodesmalar yordamida o‘tadi. Ammo bunda, ham konsentratsiya gradiyenti harakatga ta'sir etib ushbu jarayonni tezlashtirishi mumkin. Oziqa moddalar simplast harakat orqali traxeid va ksilema naylariga o‘tadi. Bu yerdan esa shiralar transpiratsiya kuchi va ildiz bosimi asosida o‘simlikning boshqa qismlariga-organlariga tarqaladi. V.4. IONLAR ONTOGONIZMI VA MUVOZANATLASHTIRILGAN ERITMALAR Hujayrada ko‘pgina ionlar bir-biriga nisbatan qarama-qarshi fiziologik ta'sirlami ko‘rsatishi mumkin. Masalan, K+ ioni
sitoplazmaning qovushqoqligini kamaytiradi, uni kuchli gidratlaydi va suv bilan ta’minlanishini kuchaytiradi. Shuningdek, kaliy ionlari, sitoplazmaning qavariq plazmoliziga sababchi bo‘ladi. Kalsiy esa aksincha qovushqoqlikni oshiradi va qalpoqchali plazmolizga olib keladi. Demak, bir va ikki valentli kationlaming har xil va qarama- qarshi ta'siri ionlar ontogonizm deyiladi. Shuni alohida ta’kidlab o ‘tish 158 lozimki, kimyoviy toza tuzlaming o‘zi ham o‘simliklarga zaharli ta'sir etadi. Agar kimyoviy toza tuzlar eritmasiga boshqa bir tuzlar qo‘shilsa, oldingisining zaharli ta'siri yo‘qolishi bilan birga ozuqa aralashmasiga ham aylanadi. Masalan, osh tuzining zaharli ta'siri aniq ammo shu eritmaga kalsiy va magniy tuzlari aralashtirilganda osh tuzining zaharli ta’siri yo‘qoladi. Ionlar ontogonizmi elementlarning valentligiga ham bogMiq. Valentligi har xil boMgan ionlar o‘rtasida ontogonizm kuchliroq boMadi. Ko‘pgina ionlarning turli xil konsentratsiyalarini tanlash usuli bilan o‘simliklar yaxshi o‘sa oladigan eritmalar kombinatsiyalarini topish mumkin. Shunday optimal kombinatsiyali tuzli eritmalar tenglash- tirilgan eritma deyiladi. Shunday eritmalar o‘simliklar uchun optimal muhit boMib, ularni normal o ‘sishi va rivojlanishini bemalol ta’minlaydi. Masalan, dengiz suvlari u yerdagi suv oMlari uchun aynan tenglash- tirilgan muhitdir. Ayrim elementlar boshqa elementlami fiziologik ta'sirini kuchaytirishi mumkin. Ionlarning bunday holatini sinergizm deyiladi. Masalan, o‘simliklarga azot, fosfor va kaliyli o‘gMtlami birga bergandagi hosil miqdori elementlami alohida-alohida berilgandagiga qaraganda yuqori boMgan. Shuni aytib oMish kerakki, o‘simliklaming muqobil o‘sishi uning yashash muhitiga, ya'ni ozuqa bilan ta'minlanganligiga bogMiq boMadi. Biz quyidagi rasmda ba'zi-bir makroelementlar yetishmagan hollarda o‘sim- likda qanday o‘zgarishlar sodir boMishini keltirib o‘tganmiz (V.8-rasm). V.8-rasm. 0 ‘simliklami toMiq ya'ni o‘zida barcha ozuqa elementlarini tutgan eritmalarda va ayrim elementlar yetishmagan sharoitda suvli muhitda o‘stirish; (V.V.Kuznetsov, G.A.Dmitriyeva bo'yicha, 2005). l-distillangan
V.5. O G ITLASH EK O LO G IY A SI Mineral o ‘g‘itlar o‘simliklaming elementlarga boMgan talabini qondirib, hosildorlikni oshirishdagi asosiy omillardan biri hisoblanadi, 0 ‘simlik to‘qimalaridagi mineral elementlaming miqdori bir qancha hollarga, masalan, tuproq eritmasidagi moddaning miqdori va uning ildizlarga shimiluvchanligi, muhit kislotalik darajasi, namlik, harorat va ildiz atrofming aeratsiyasi, o'simlikning va o ‘rganilayotgan organning yoshi.
Har yili ekin maydonlaridan, hosil bilan birga ko‘pgina mineral elementlar tuproqdan olib chiqib ketiladi. Ammo tuproqdan mineral elementlaming olib chiqib ketilishi miqdori turli o‘simliklar uchun bir xil boMib, ulaming hosildorligiga ham qisman boMsada bogMiqdir. Masalan, kartoshka va sabzavot o‘simliklari boshoqdosh ekinlarga nisbatan tuproqdan ozuqa elementlarini k o ^ ro q olib chiqadi. Masalan, bir tonna bug‘doy bilan 10 kg kaisiy olib chiqib ketilsa, shu miqdordagi kartoshka bilan 40 kg, karam bilan esa 60 kg kaisiy tuproqdan olib chiqib ketiladi. Demak, maMum bir maydonga har yili surunkali ravishda ekinlar ekilishi tuproq tarkibidagi mineral elementlar miqdorini minimal darajaga olib kelishi mumkin. Respublikamiz qishloq xo‘jalik amaliyotida buni inobatga olgan holda har yili yerning talabiga ko‘ra xilma-xil mineral o ‘gMtlar solinadi 0 ‘simliklarda ayniqsa generativ rivojlanish davrida mineral o ‘gMtlarga boMgan talab oshadi. 0 ‘gMtlarni o‘simlik urugMarini ekishdan oldin, ekish bilan birga va ontogenez davomida tuproq miqdoriga ko‘ra qadoqlab berish ekinlardan yuqori hosil olishning asosiy shartidir. Qishloq xo‘jaligida ekinlarni oziqlantirishda o ‘gMtlashning qo‘shimcha usullarini ham qoMlashga to‘g ‘ri keladi. Masalan, o‘simliklami barglari orqali oziqlantirish. Bunda
past konsentratsiyali eritmalar tayyorlanib, o ‘simlik ustiga, samolyot, traktor yoki boshqa moslamalar yordamida purkaladi. Barg orqali oziqalar boshqa organlarga o‘tadi. Bunday usul kam qoMlanilsa ham, ayrim hollarda uni samaradorligini ko‘rish mumkin. Masalan, tuproq harorati pasayganda, ildizlar kasallanganda, zararkunandalarga qarshi kurash olib borilganda va boshqa hollarda ushbu usulni qoMlash mumkin. 0 ‘gMtlar asosan ikki xil boMadi: mineral va organik o ‘gMtlar. Mineral o ‘gMtlarga azotli, fosforli, kaliyli va mikroo‘gMtlar kirsa, organik o ‘gMtlarga go‘ng, torf, hayvon va o ‘simlik qoldiqlari kiradi. 160 0 ‘gMtlar oddiy va murakkab boiadi. Oddiy o‘g‘it tarkibida bitta element boMadi. Murakkab o‘gMtda ozuqa elementi ikki yoki undan □rtiq boMadi. Masalan, K N 0 3, ammofos-NH4H2P04 va boshqalar. 0 ‘gMt sifatida qoMlaniladigan tuzlar tuproq eritmasi reaksiyasi xususiyatlarini o ‘zgartiradi. 1. Fiziologik nordon tuzlar - (NH4)2C 0 4 —*■ 2NH4 + C 0 32\ Ushbu tuzlaming kationlari o‘simlik tomonidan tez o‘zlashtiriladi, anionlari (C 0 3) esa tuproqda to‘planib qolib, uning eritmasining pH ko‘rsatkichini kislotalik tomonga o‘zgartiradi. 2. Fiziologik ishqoriy tuzlar - N aN 03 —> Na+ + N 0 3\ 0 ‘simliklar bu luzlardan hosil boMgan nitrat anionlarini tezda o‘zlashtiradi. Ammo kationlar (Na+), tuproqda ko‘plab to‘planib, uning eritmasi pH ko‘rsatkichini ishqoriy tomonga surishi mumkin 3. Fiziologik neytral tuzlar - NH4N 0 3 —► NH4+ + N 0 3\ Ushbu tuzlar □‘simliklar uchun nihoyatda qulay boMib, ulaming kationi ham anioni ldizlar tomonidan deyarli bir xil o‘zlashtiriladi. Qishloq xo‘jalik o‘simliklaridan yuqori va sifatli hosil olish bilan birga tuproq kambag‘allashishini bartaraf etish uchun ekin maydonlarini doimiy ravishda muqobil o‘gMtlash talab qilinadi. Tuproqdagi elementlar bilan o ‘simlik tarkibidagi elementlar miqdorini o ‘simlik hosili bilan solishtirib Yu.Libix minimum qonunini yaratdi. Bunga asosan, o‘simlikning hosildorligi birinchi navbatda tuproqdagi o‘simlik jchun zarur elementning miqdori bilan belgilanadi, ya'ni uning eng kam miqdori bilan belgilanadi. Ushbu elementni tuproqga solish orqali ^ ‘sirr’ikning hosildorligini oshirib borish mumkin (V.9-rasm).
ildizlarining o‘sishi (Ostergaut, 1938, V.V.Kuznetsov, G.A.Dmitriyeva bo‘yicha, 2005). 1 - to ‘la tenglashtirilgan eritma (NaCl + KC1 + СаС1т); 2-to 'la tenglashtirilmagan eritma f NaCl + CaCl^/ 3 -so f CaCl 2 eritmasi; 4-sofN aC l eritmasi. 1 2 4 161 Ammo bu hoi boshqa bir elementning miqdori kam bo'tgunicha davom etadi. Ushbu element berilsa, yana bir boshqa elementning miqdori kam bo‘lib qoladi. Chunki ko‘pchilik o‘simliklar mineral elementlami ma’lum bir nisbatda o ‘zlashtiradilar. Shuning uchun ham o‘simliklami ontogenez davomida ozuqaga bo‘lgan talabi o‘rganilib, shu asosda ekinlarga mineral o‘g ‘itlar berib boriladi. Hozirgi kunda shu narsa ma’lum boMdiki, tuproq unumdor- ligini pasaytirmasdan o‘simliklardan yuqori va sifatli hosil olish faqatgina o‘gMtlash sistemasini takomillashtirib qishloq xo‘jaligini kimyolashtirishga kompleks yondoshishga bogiiq.
ekishni hisobga olgan holda o ‘g ‘itlar qoMlashning dasturi bo‘lib, o‘z ichiga tuproq unumdorligini, ob-havo sharoitlarini, o‘simliklar va ulaming navining biologik xususiyatlarini, o‘g‘itlami xossasini va tarkibini hisobga olishni oladi. 0 ‘g‘itlash sistemasi moddalaming aylanishini hisobga olgan holda hamda dehqonchilikda uning nisbatini bilgan taqdirda yaxshi natijalar beradi. 0 ‘simliklar va tuproq mineral tarkibini kimyoviy uslublami qo‘llash tufayli aniqlash mumkin. 0 ‘simlik uchun ayrim elementlaming o'zlashtirilishi haqida vegetatsion va dala tajribalari natijalariga qarab xulosa chiqarish mumkin. 0 ‘simliklar bilan vegetatsion tajribalar suvli, qumli va tuproqli sharoitlarda olib borilishi mumkin. Bunda o ‘simlik uchun yaratilgan sharoit tabiatdagidek boMishi lozim. Hozirgi vaqtda
barglar tarkibidagi va tuproq
tarkibidagi elementlaming miqdoriga qarab o ‘simliklaming mineral oziqqa boMgan talabini o ‘rganish uslublariga katta e ’tibor berilmoqda. 0 ‘gMtlami tarkibiga qarab mineral va organik, sanoat (azotli, kaliyli, fosforli va mikroo‘gMtlar) va mahalliy (torf, go‘ng, kul), oddiy (tarkibida bitta elementni masalan, faqatgina azot yoki kaliyni tutadi) va kompleks (tarkibida ikki yoki uch elementni tutadi). Azotli o ‘g ‘itIar. Azotning tabiatdagi yagona manbasi bu mikroorganizmlar tomonidan atmosfera azotini bogManishidir. 0 ‘simlik hosili bilan tuproqdan olib chiqib ketilgan azot go‘ng bilan birgalikda qisman qaytadi. Yuqori hosil olishga imkon beradigan azotli o‘gMtlar katta ahamiyatga ega. Azotli o‘gMtlar 4 guruhga boMinadi: Bular, nitratli [(NaNC>3, Са(МОз)2], ammoniyli [(ЫН4)2СОз, NH4OH],
ammoniyli-nitratli [NH4NO3] va M ochevina- [CO(NH2)2]o‘gMtlaridir. 162 Nitratli o ‘g ‘itlar (selitra) azotni nitrat fonnasida saqlaydi. Fiziologik jihatidan ishqoriy xossaga ega bo‘lganligi uchun nordon tuproqlarda uning samaradorligi yuqori.
suyuq suvsiz ammiak boMib 82,2% azot tutadi (NH4)2C 0 3 Ammiakli o ‘g‘it NH4OH esa tarkibida ammiakning 25% li suvli eritmasini tutadi. Ushbu o‘g‘itlar fiziologik jihatidan kislotalik xossasiga egaligi tufayli ulaming samaradorligi kuchsiz ishqoriy va neytral muhitli tuproqlarda yuqoridir. Nordon muhitli tuproqlarda esa ushbu o‘g‘itlami solish bilan birga tuproqni ohaklash tavsiya qilinadi.
NH4NO3 boMib, tarkibida 34% azot tutadi. Fiziologik jihatidan nordon, ammo (NH4)?C03 o‘g‘itiga nisbatan tuproqni kamroq nordonlashtiradi. Nordon muhitli tuproqlarga (NH4N 0 3+CaC03) holida solish tavsiya qilinadi.
tuproqqa uning o‘zi solinganda uni yengil ishqorlaydi. 0 ‘simliklar moshevina va ammiakli o‘g‘itlar bilan oziqlantirilganda azotning yo‘qolishini oldini
olish uchun
ozroq nitrifikatsiya ingibitorlaridan qo‘shish tavsiya qilinadi. Azotli o‘g‘itlar o ‘z ta'sirini uzoq saqlamaydi va tuproqda ko‘p to‘planmaydi. Tez eruvchan bo‘lib tuproqning chuqur qatlamiga tushib ketadi. Ularni ma’lum qismi
mol azotga aylanib, ya'ni denitrifikatsiya natijasida havoga chiqib ketr
1 . Fosforli o‘g‘itlar. 0 ‘simliklar o ‘z vegetatsiyasi davomida tuproqdan o ‘rtacha 60 kg/ga miqdorda fosforni olib chiqib ketadi va tuproqga qaytarmaydi. 0 ‘simliklar uchun zarur fosfor ekin maydonlarini fosforlash orqali to‘ldirib turiladi. Ayniqsa o‘simliklar azotli o ‘g‘itlar bilan yaxshi ta’minlanganda ularning fosforga bo‘lgan talabi ortadi. Masalan, fosforli o‘g‘itlaming g‘o ‘zaga berilish miqdori 1:0,7 kutilgan hosilni olish mumkin. Fosforli o ‘g‘itlar suvda erishiga qarab uch guruhga bo‘linadi. Bular suvda eriydigan, suvda erimaydigan, ammo kuchsiz nordon muhitda eriydigan va suvda hamda kuchsiz kislotalik muhitda ham erimaydigan fosforli o‘g ‘itlardir. Biz suvda eruvchan fosforli o‘g‘itlarga misol sifatida oddiy superfosfat-Ca(H2P 0 4)2 va
qo‘sh superfosfat-Ca(H2P 0 4)2-2 H 20 birikmalarini ko‘rsatishimiz mumkin. Oddiy
superfosfatda o ‘zlashtiriladigan fosfor miqdori nisbatan kam 14% boMib, qo‘sh superfosfatda ushbu ko‘rsatgish 30% atrofida boMadi va tarkibida oz
miqdorda ortofosfat kislotasini tutadi. Superfosfatlar fosfori kam harakatchan bo‘lganligi sababli solingan joyda to‘planib qoladi va ularning samarasi 2-3 yildan so‘ng bilinadi. Hozirgi vaqtda superfosfatni donador va ammiaklashtirib, ammofos tayyorlanmoqda. Unda 48-60% P20 5, 11% azot boMadi. FosforH o‘gMtlaming fosfori suvda erimaydigan ammo kuchsiz kislotada eriydigan formasiga pretsipitat kiradi
+ 2Sa). Uning tarkibida o‘simlik o‘zlashtiradigan 25-38% P20 5 bor. Fosfori suvda ham va kuchsiz kislotada ham erimaydigan o ‘g ‘itga fosforit uni va suyak uni kiradi.
kaliyni
boshqa barcha kul elementlariga nisbatan ko‘p o ‘zlashtiradi. Tuproqning kaliy bilan ta’minlanganligi ko‘rsatkichi ulardagi harakatchan kaliyning miqdori bilan oMchanadi. Asosiy kaliyli o ‘gMtlarga kaliy xlor kiradi (KCI). U barcha tuproqlarda va hamma o ‘simliklar uchun qoMlaniladi. Mahalliy go‘ng tarkibida ham anchagina kaliy mavjud. Kaliy sulfat (K2C 0 3), xlorga nisbatan sezgir o ‘simliklar, masalan, kartoshka va sitrus uchur, ko‘p qoMlaniladi. Kaliyli o ‘gMtlaming boshqa bir turi kalimagneziya (K2C 0 3 M gC 0 3-6H20 ) kaliy va magniy kam boMgan qumli tuproqlarda qoMlaniladi. Kaliyli o‘gMtlaming barchasi fiziologik nordon tuzlar hisoblanadi, ammo ularning bu ta'siri faqat uzoq vaqt qo‘shimcha ohaklashsiz qoMlanilganda bilinadi xolos. Bizning bo‘z tuproqlarimiz sharoitida kaliyli 0 ‘gMtlar tuproq pH muhitiga ta'sir qilmaydi. Kaliyli o ‘g‘itlar azot va fosforli o‘g‘itlar bilan birga qoMlanilgandagina yaxshi natijalar beradi. Masalan, g‘o ‘za uchun bu ko‘rsatkich 1:0,7:0,5 ga teng. Hozirgi vaqtda qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida oddiy o ‘g ‘itlar bilan birgalikda murakkab va kombinatsiyalashgan o‘g‘itlar ham qoMlanilmoqda. Murakkab o ‘g‘itlarga ozroq (NH4)3P 0 4 birikmasi qo‘shilgan ammofos (NH4H2P 0 4) o‘g‘iti misol boMadi. Bunda azot va fosfoming nisbati 1:4. 0 ‘simliklarga sekin-asta ta'sir qiluvchi murakkab o ‘g‘itlarga magniy-ammoniy fosfat (MgNH4P 0 4 H20 ) misol boMadi. Kombinatsiyalashgan mineral o ‘g ‘itlarga nitrofos va nitrofoskalar misol boMadi. Bular ikki va uch komponentli o‘g‘itlardir. Ular tarkibidagi barcha azot, kaliy va fosfor birikmalari(NH4N 0 3, NH4SI, K N 0 3, KSI) suvda eruvchan holda boMadi. Fosfor dikalsiyfosfat va ammoniy fosfat holida boMadi.
Mikroo‘g‘itlar. 0 ‘simliklar hosilining chegaralovchi omili mikro- elementlar ham boMishi mumkin. Shu kunlarda o‘simliklami V, Mn, Mo, Cu, Zn kabi elementlariga talabi yaxshi o‘rganilgan. Bu elementlaming u yoki bu formasi tuproqda yetishmaganda, o ‘simliklarga mikroo‘g‘it sifatida ulaming suvda eruvchi tuzlaridan foydalaniladi. Ko‘pincha, ayniqsa chet ellarda asosiy o‘g‘itga qo‘shib beriladi. Mikroelementlardan foydalanishni 3 xil yoMi bor: I.Tuproqqa solish. 2. O'simlikgapurkash. 3. Urug‘ni dastlab mikroo‘g ‘it bilan ta ’minlash. Ko‘pchilik hollarda mikroelementlaming kompleksidan foydalaniladi. Mikroo‘g‘itlaming qoMlanilishi o‘simlik tomonidan asosiy oziq elementlarini olishga ham yordam beradi. Masalan, marganes fosfoming yuqori harakatchanligiga yordam bersa, kobalt tuproqdan azot o‘zlashtirilishiga yordam beradi. Azot elementi o‘zlashtirlishining yaxshilanishi faqatgina fosfor va kaliy elementlarini o ‘zlashtirilishini yaxshilab qolmasdan, balki, o ‘simliklar tomonidan temir, rux, mis va marganets kabi elementlaming ham o‘zlashtirilishini ham yaxshilaydi.
qaratilgan bo‘lib quyidagi formalari mavjud. 1 .Fosfobakterin-tuproqdagi organik fosfor birikmalarini parcha-lovchi bakteriyalar preparati. Ushbu preparatning 1 gr miqdorida 250 million bakteriya boMadi. UrugMami ekishdan aw al preparat bilan purkaladi.
zavodlarda katta miqdorda tayyorlanadi va
tuproqni erkin
yashovchi azotfiksatsiyalovchi bakteriyalar bilan boyitadi. Qishloq xo‘jaligida urug‘ preparat bilan nau..anib, keyin ekiladi. Bu o‘gMt
qoMlanilganda tuproqda o‘zlashtiriladigan azot miqdori ko‘payadi ya'ni 1 ga yerda 50-60 kg azot to‘planishiga olib keladi. 3 .Nitragin-tuganak bakteriyalar preparatidir. Ular
dukkakli o‘simliklar ildizlarida tuganak bakteriyalar hosil boMishiga yordam beradi va havodagi molekular azotni o‘zlashtirishda ishtirok etadi. Bu o‘g ‘itning 1 gr preparatida 100 million bakteriya boMadi. 0 ‘simliklar urug‘i ekishdan avval nitragin preparati bilan aralashtirib ekilsa tuganak bakteriyalar tomonidan bir yilda 1 ga yerda 300-350 kg azot to‘plashiga olib kelishi mumkin.
o ‘simliklami kaliyli oziqlanishini yaxshilaydi. Download 4,41 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|