B. O. Bekn azarov


so4*- ■R— C==N  Nitril 525


Download 4.41 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/55
Sana03.09.2017
Hajmi4.41 Mb.
#14900
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   55

so4*-

■R— C==N 

Nitril

525


0 ‘simliklarda 

glukozinolotlar 

o ‘rganish 

bo‘yicha 

ko‘pgina 

izlanishlar  raps  -   Brassisa  rapys  ekinida  bajarilgan.  Bizga  ma’lumki, 

raps ko‘pchilik mamlakatlarda o ‘simlik moyi uchun yetishtiriladi.

Binobarin genetik va selekstionerlaming asosiy vazifalaridan bari -  

tarkibida glukozinolotlar kam bo‘lgan raps urug‘ini yetishtirishdir.

NA ZORAT SAVOLLARI

1 .Terpenlar va ulaming vazifalari.

2.Fenol birikmalari va ulaming vazifalari.

3.Kumarinlar va ulaming vazifalari.

4.Flavonoidlar va ulaming vazifalari.

5.Tanninlar va ulaming vazifalari.

6.Ligninlar va ulaming vazifalari.

7.Alkaloidlar va ulaming vazifalari.

8.Sianogen glikozidlar va ularning vazifalari.



526

0 ‘SIM LIKLAR FIZIOLOGIYASI RIVOJLANISH I TARIXINING

KETM A-KETLIGI

1634.  Ya.B. Van  Gelmont  o‘simliklar  organik  masasini  qurish  uchun 

suvdan  foydalanadilar degan fikrga kelgan.

1727.  S.Geyls  o ‘simliklar  tanasi  bo‘ylab  suvning  harakatini  ildiz 

bosimi va transpiratsiya tufayli boMishini ko‘rsatdi.

1771.  Dj.Pristli  o‘simlikIaming  yorug‘likda  kislorod  ajratishini 

tasdiqladi.

1782.  J.Senebe  o‘simliklaming  yorugMikda  CO2  yutishini  uglerodli 

oziqlanish deb atagan.

1797-1804. N.Sossyur o ‘simliklarda nafas olish jarayonini ochdi.

1804.  J.Senebe  o‘zining  besh  tomlik  «Phisiologie  vegetale» 

asarida  o ‘simliklar  fiziologiyasining  predmeti  va  vazifalarini  asoslab 

o ‘simliklar fiziologiyasini mustaqil fan darajasiga ko‘tardi.

1806.  T Nayt geotropizm hodisasini yozib qoldirgan.

1817.  P.Pelte  va J  Kvantu  barglardan  yashil  pigmentni  ajratishgan 

va xlorofill deb atashgan.

1838-1839.  T.  Shvann  va M.  Shleyden  o ‘simliklar  va  hayvonlaming 

hujayra tuzilishi nazariyasini yaratdi.

1840.  Yu.  Libix  o‘simliklaming  mineral  oziqlanishi  nazariyasini 

yaratdi.


1851.  V.  Gofmeyster  yuksak  o ‘simliklarda  jinssiz  va  jinsiy 

ko‘payishning navbatlanishi holatini ochdi.

1859-1880.  Sh.  Darvin  o‘simliklar  evolutsiyasi  asoslarini  yaratib, 

gullash  flziologiyasi.  geterotrof oziqlanish,  haraktlanish  va  qo‘zg‘alish 

fiziologiyasini asoslab bergan.

1862.  Yu.  Saks  kraxmalning  fotosintez  mahsuloti  ekanligini 

ko‘rsatdi.

1877.  V.  Pfeffer o ‘simliklar hujayralarida osmos  hodisasini  o‘rganib, 

osmos qonunlarini yaratdi.

1880. 


G. 

Gelrigel  dukkakli  o‘simliklardagi  azotfiksatsiyalash 

xususiyati  tuganak bakteriyalar bilan bog‘liq ekanligini ko‘rsatdi.

1897. A.  Bax biologik oksidlanishning perekis nazariyasini yaratdi.

1901.  D.  Nelyubov  etilen  gormonining  morfogenetik  ta’sirini 

asoslagan.

1903.  G.  Krebs  0 ‘simliklarning  o‘sishi  va  rivojlanishiga  tashqi 

ta’sirlar ta’limotini yaratdi.

1920.  U.  Garner va G. Allard fotoperiodizm hodisasini ochishdi.



527

1926.  Е.  Myunx  moddalaming  uzoqqa  tashiluvi  mexanizmi  sifatida 

floemalar bo‘ylab «bosim tufayli oqim»  gipotezasini yaratdi.

1926-1928.  N.  Xolodno'y  va  F  Vent  tropizmning  gormonal 

nazariyasini yaratishdi.

1930-1940.  G.  Fisher  xlorofill  «а»,  «Ь»  ning  tuzilishi  formulasini 

aniqlagan.

1931-1932.  F.  Uayt  va  R.  Gotre  o ‘simliklaming  izolirlangan 

to‘qimalarini yaratish uslubini  ishlab chiqishgan.

1933-1935.  G.  Embden,  O.  M eyergof  va  Ya.  Parnas  glikoliz  va 

bijgMsh jarayonlarining muhim oraliq mahsulotlarini aniqlashgan.

1937.  G.  Krebs  limon kislotasi  siklini  (Krebs siklini) yaratdi.

1937.  R.  Kill  elektronlar  akseptori  mavjudligida  xloroplastlar 

suspenziyasiga yorugMik ta’sirida kislorod ajralishini  kuzatishgan.

1937-1939.  G.  Kalkar  va  V.  Belitser  oksidlanishli  fosforirlanish 

hodisasini ochishdi.

1937-1941.  K.  B.van  Nil  'fotosintez jarayonida  C 0 2  emas,  balki 

N20  parchalanishini ko‘rsatdi.

1938.  T.  Yabuta gibberellinni sof-kristall  holatda ajratib olgan.

1946-1956.  M.  Kalvin 

fotosintez jarayonida  uglerod  aylanishining

asosiy yo‘lini (Kalvin sikli) tajribalar asosida isbotlab berdi.

1943-1957.  R.  Emerson  tajribalar  asosida  fotosintez jarayonida 

ikkita pigmentlar tizimi qatnashishini  isbotlagan (Emerson effekti).

1946-1956.  X. 



Bortnik  va  S Xendriks  qizil 

va 


uzun 

qizil 


nurlarning morfogenetik ta ’sirini o ‘rganishib fitoxromni ochishgan.

1954. 


D. 

Arnon 

va 


lining 

o‘quvchilari 

fotofosforirlanish 

hodisasini  isbotlashgan.

1955. 

F.  Skug  o ‘simlik  hujayralari  va  to‘qimalari  bo‘linishiga 

kinetinning ta’sirini o ‘rganishgan.

1957.  G.  Kornberg  va  G.  Krebs  nafas  olishning  glioksalat 

siklini aniqlashgan.

1960.  R, 

Vudvord va  M. 

Shtrel  xlorofill 

molekulasi  sintezini 

amalgam oshirishdi.

1961-1966. 



P. 

Mitshel 

oksidlanishli 

fosforirlanishning 

kimyoosmotik nazariyasini  ishlab chiqishgan.

1963-1965. F.  Eddikot va F.  Uoring abstsizinni(ABK) ochishgan.

1966.  M.  Xetsh  i  K.  Slek  fotosintezning  S4  yo4ini  tajribalarda 

asoslashgan.

528


QISQARTIRILGAN  SO‘ZLAR

ABK -  abstsiz kislotasi

AG -   Goldji apparati

ATF -  adenizintrifosfat kislotasi

ADF -  adenozindifosfat kislotasi

AMF -adenozinmonofosfat kislotasi

G A -  gibberellinlar

GAs -  gibberellin kislotasi

GDG -  glutamatdegidrogenaza

GS -  glutaminsintetaza

GTS -  glutaminsinteza

GDF -  guanozindifosfat

GTF -  guanozintrifosfat

DNK -  dezoksiribonuklein kislotasi

IMK -  indolmoy (yog‘) kislotasi

ISK- indolilsirka kislotasi

MDG -  malatdegidrogenaza

MP -  membrana potensiali

NAD-nikotinamidadenindinukleotid

N A D N   -   nikotinamidadenindinukleotid

(qaytarilgan)

N ADF 

-  

nikotinamidadenindinuk- 

leotidfosfat

N A D FN 2-  degidronikotinamidadenin 

NOPY  -   nafas  olishning  pentozofosfat 

y o ‘li

(NADFN) -  dinukleotidfosfat 

NOK -  nafas olish koefntsiyenti

PUK -  pirouzum kislotasi

PTS -  plastotsianin

RDF -  ribulozo-l,5-difosfat

RNK -  ribonuklein kfslotasi

iRNK -  informatsion RNK

rRNK -  ribosomalRNK

tRNK -  tashuvchiRNK

CoA -  koenzim A

CoQ -  koenzim Q

TPF -  tiaminpirofosfat

UDF -  uridindifosfat

UTF -  uridintrifosfat

UDFG -  uridindifosfatglukoza

Rn, RJ -  anorganik fosfat (ortofosfat)

FAD -  flavinadenindinukleotid

FGA -  fosfoglitserinaldegid

FGK -  fosfoglitserin kislotasi

Fd  -ferrodoksin

FDA -  fosfodioksiatseton

FGK -  fosfoglitserin kislotasi

FEP -  fosfoenolpirouzum kislotasi

FMN -  flavinmononukleotid

FT I -  birinchi fototizim

FT II -  ikkinchi fototizim

TSk -  sitokini

ER -  endoplazmatik to‘r (retikulum) 

ETZ -  elektron tashuvchi zanjir



529

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1.  Алёхина  Н.Д.,  Болнокин  Ю.В.,  Гавриленко  В.Ф.  Физиология 

растений М.:  «Академия». 2007. 640 с.

2.  Бавтуто  Г.А.,  Еремина  В.М.,  Жигар  М.ГТ.  Атлас  по  анатомии 

растений Учеб.посбие для вузов.  Минск. «Ураджай», 2001. -146 с.

3.  Бекназаров  Б.Д.,  Валиханов  М.Н.  Особенности  активации 

пирофосфатазы  хлопчатника  ионами  магния.  Физиология  растений. 

2006. том 53. № 1.54-59 с.

4.  Бекназаров  Б.О.,  Валиханов  М.Н.  Свойства  неорганической 

пирофосфатазы  хлопчатника 

II 

М. 


Прикладная  биохимия  и 

микробиология, 2007. том 43, №2.  172-177 с.

5.  Березина  Н.А.,  Афансьева  Н.Б.  Экология  растений  М.: 

“Академия”, 2009. 400 с.

6.  Бутенко  Р.  Г.  Экспериментальный  морфогенез  и  дифферен­

циация  в  культуре  клеток  растений.  35-е  Тимирязевское  чтение.  -М .: 

«Наука»,  1975. 51  с.

7.  Вахмистров  Д.  Б.  Пространственная  организация  ионного 

транспорта  в  корне.  49-е  Тимирязевское  чтение.  -М .:  «Наука»,  1991. 

48 с.


8.  Геннис  Р.  Биомембраны:  Молекулярная  структура  и  функции. 

Пер. с анл.-М.:  «Мир»,  1997. 624 с.

9.  Гудвин  Т.,  Мерсер  Э.  Введение  в  биохимию  растений.  -М .: 

«Мир».  1986. (Т.1.  392 с., Т.2.  312 с .).

10.  Гэлстон А., Дэвис  П.,  Сэттер Р.  Жизнь зеленого растения. -М .: 

«Мир»,  1983. -549 с.

11.  Гамалей  Ю.  В.  Эндоплазматическая  сеть  растений.  53-е 

Тимирязевское чтение. СПб.: «Наука»,  1994. 80 с.

12.  Головко  Т.К.  Дыхание  растений  (физиологические  аспекты). 

СПб.: «Наука»,  1999. 204 с.

13.  Жолкевич  В.  Н.,  Гусев  Н.  А.,  Капля  А.  В.  и др.  Водный  обмен 

растений. -М .: «Наука»,  1989. 256 с.

14.  Запрометов  М.  Н.  Фенольные  соединения  и  их  роль  в  жизни 

растения. 56-е Тимирязевское чтение. -М .: «Наука»,  1996. 45  с.

15.  Кнорре Д.Г.,  Мызина С.Д.  Биологическая  химия.  М.:  «Высшая 

школа». -2000. 479 с.

16.  Кузнецов  В.В.,  Дмитриева  Г.Л.  Физиология  растений:  -М .: 

«Высшая  школа»  2005. 736 с.

17.  Курсанов А Л . Транспорт ассимилятов растений. -М .:  «Наука» 

1976. 646 с.



530

18.  Кабагпа-Пендиас  А.,  Пендиас  X.  Микроэлементы  в  почвах  и 

растениях. -М.: «Мир»,  1989. 438 с.

19.  Кларксон  Д.  Транспорт  ионов  и  структура  растительной 

клетки. -М .: «Мир»,  1978. 368 с.

20.  Кулаева  О.  Н.  Гормональная  регуляция  физиологических 

процессов  у  растений  на  уровне  синтеза  РНК  и  белка.  41-е 

Тимирязевское чтение. -М .: «Наука»,  1982.  83  с.

21.  Лебедев  С.И.  Физиология  растений.  -М .:  «Агропромиздат», 

1988.544 с.

22. Лорхер В.  Экология растений. -  М.: «Мир».  1978.  185 стр.

23.  Лутова  Л.  А.  Биотехнология  высших  растений.  СПб.:  Изд-во 

СПбУ, 2003.227 с.

24.  Медведев С.С.  Университета. 2004. 336 с.

25. 


Макроносов 

А.Т., 


Гавриленко 

В.Ф., 


Жигалова 

Т.В. 


Фотосинтез.  Физиолого-экологические  и  биохимические  аспекты. 

«Академия». 2006. 448 с.

26.  Плакунов  В.К.  Основы  энзимологии.  -   М.:  «Логос».  2001. 

128 с.


27.  Полевой  В.В.  Физиология  растений.  -М .:  «Высшая  школа», 

1989. 464 с.

28.  Полевой  В.В.,  Саламатова  Т.С.  Физиология  роста  и  развития 

растений. Л. Изд-воЛГУ,  1991. 229 с.

29.  Рубин Б.А.  Курс  физиологии  растений.  -М .:  «Высшая  школа» 

1976. 576 с.

30.  Романов Г.  А.  Рецепторы  фитогормонов // Физиол.  раст.  2002. 

Т. 49, №  1.615-625 с.

31.  Скулачев  В.П.  Энергетика  биологических  мембран.  М.: 

«Наука»,  1989. 203 с.

32.  Саламатова  Т.  С.,  Зауралов  О.  А.  Физиология  выделения 

веществ растениями. -Л.: Изд-во ЛГУ,  1991.  149 с.

33.  Семихатова  О.  А.,  Чиркова  Т.  В.  Физиология  дыхания 

растений. Изд-во СПбГУ, 2001,220 с.

34.  Усманов  И.  Ю.,  Рахманкулова  3.  Ф.,  Кулагин  А.  Ю. 

Экологическая физиология растений. -М .: «Логос», 2001.223 с.

35.  Хужаев  Ж.Х.  Усимликлар  физиологияси.  -Т.:  «Мехнат»  2004. 

224-6.


36.  Чиркова  Т.  В.  Физиологические  основы  устойчивости 

растений. СПб.: Изд-во СПбУ, 2002.  240 с.

37.  Шевелуха В.  С.  Рост растений  и его ретуляция в онтогенезе. -  

М.: «Колос»,  1992. 593 с.



5 3 1

M UNDARIJA

So‘z b o s h i.................................................................................................3

K iris h ........................................................................................................ 4

0 ‘simliklar fiziologiyasining qisqasha ta rix i.......................................6



I.  0 ‘SIM L IK  HU JAY RASIN IN G T U Z IL ISH I 

VA FUNKSIYALARI

I.1 .0 ‘simlikhujayrasining tu zilish i.....................................................10

1.2.  Yuksak  o‘simliklaming  organlari,  to‘qimalari  va  funksional 

tizim lari........................................................................................................ 34

1.3.  0 ‘simlik hujayrasining kimyoviy ta rk ib i..................................35



II. 

0 ‘SIM L IK L A R D A  BO SH Q A R ILU V  V A  IN T E G R A T SIY A

TIZIM LARI

II. 1. Femientlar faolligining regulatsiyasi.......................................... 41

11.2.  Regulatsiyaning genetik tiz im i.................................................... 42

11.3. Membranalar regulatsiyasi, trofik regulatsiya........................... 43

11.4.  Regulatsiyaning gormonal  tizim i................................................45

11.5.  Elektrofiziologik regulatsiya....................................................... 61

11.6.  Integratsiyaning organizm darajasi............................................ 63

III. 

BIOENERG ETIKANING  ASOSIY TU SH U N C H A LA R I

III. 1.  Hujayraning energetik sikli,  energiyaning qayta o‘zgartirishi  va 

adenilat sistem asi........................................................................................ 74

IV.

  О ‘ SIM LIKLAR DA SUV A LM ASH INUV I

IV. 1.  Suvning o‘simlik hayotidagi  o‘m i ....................... .................... 77

IV.2.  Suvning hujayradagi  taqsim oti......................................... ....... 89

IV.3. Turgor va plazmoliz..................................................... .............. 93

IV.4.  Hujayraning so‘rish  kuchi, suvning shimilishi va harakati..... 94

IV.5.  Tuproq tarkibidagi  suvning xillari  .............................................96


Download 4.41 Mb.


Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   55




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling