B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar

TUB SOʻZ Yasovchi qismlarga ajralmaydigan soʻz: suv, yer, non, osh, tarix, ol, yaxshi, kecha, men va b.
TUB SHAKL So‘zning grammatik ma’noni shakl yasovchi qoshimcha va yor­damchi so‘zsiz ifodalovchi shakli: o‘qi, tekisla, qalam, katta kabi. Jumladan o‘qi tub shakli buyruq, kelasi zamon, II shaxs, birlik, tasdiq, bosh nisbat, hurmatga betaraflik kabi ma’nolarini ifodalaydi.
TO‘GRI MA’NO Voqelik bilan bevosita bogʻlanadigan, uni bevosita anglatish xususiyatiga ega boʻlgan ma’no. Masalan, qoplon soʻzining bosh ma’nosi.
TO‘GʻRI TARTIB Sintaktik tuzilma qismlarining (gap boʻlaklarining, qoʻshma gap predikativ qismlarining va h.) ma’lum qonun-qoidalar asosida odat­dagicha joy­lashuvi. Masalan, oʻzbek tilida aniqlovchining aniqlanmishdan, eganing kesimdan oldin joylashuvi toʻgʻri tartib hisoblanadp: Tiniq suv. Qush­lar sayradi.
TO‘LDIRUVCHI ERGASH GAP Bosh gapning olmosh bilan ifodalangan yoki nazarda tutilgan (qoʻllanmagan) toʻldiruvchisini izohlaydigan, bosh gap kesimini toʻldiradigan ergash gap: Shuni bilingki, xalq o‘z ishini bilib qiladi. (Oybek) Kim umumning manfaati uchun xizmat qilsa, uni xalq hamisha qo‘llab-quvvatlaydi.
TO‘LDIRUVCHI Hokim soʻzga boshqaruv yoʻli bilan bogʻlanib, bu soʻz ang­lat­gan harakat, predmet, belgiga nisbatan obyekt boʻlib keladigan boʻlak: Qanisan, bolam? Ma­navi choyni ich. (S. Ah­mad) Belkurak bilan daraxtlarning tagi­ni yum­shatadilar. (M. Ismoiliy) Harakat bilan obyekt orasidagi munosabat­ning turiga koʻra toʻldiruvchi ikki asosiy turga boʻlinadi: 1) vositali toʻldiruvchi (q.); 2) vositasiz toʻl­diruvchi (q.).
TO‘LIQ ASSIMILATSIYA Soʻzda bir tovush boshqa tovushni ham artikulat­siya oʻrni, ham artikulatsiya usuli, ham akustikasi jihatidan bir xil qilib olishi. Masa­lan, bir + ta > bitta, tok + ga > tokka kabi.
TO‘LIQ GAP Matn va nutq sharoitisiz ham fikrning toʻla (aniq) ifodalanish im­koniyatiyai beradigan boʻlaklari mavjud boʻlgan gap: Ona tabiatimizni hami­sha toza, pokiza saqlash haqida qay­g‘ur­mog‘imiz lozim. (Sh. Rashidov) Olmada A belgili darmondori va ancha miqdorda S belgili darmondori bor. (K. Mah­­­­mudov)