B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar


Download 387.41 Kb.
bet40/194
Sana13.01.2023
Hajmi387.41 Kb.
#1092258
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   194
Bog'liq
O`QUV LUG`ATI

HIKMATLI SOʻZ Aniq va ixcham shaklli, chuqur mazmunli, muallifi aniq gap: Oz demak hikmatga bois, oz yemak sihatga bois (A. Navoiy).
HOKIM BO‘LAK Soʻz birikmasining hokim qismi (q.). Masalan, ertalab hasharga chiqamiz gapida chiqamiz fe’li hokim boʻlak. Qiyos. Tobe boʻlak.
HOKIM QISM O‘zaro aloqa (bogʻlanish)da sintaktik jihatdan tobe boʻl­magan, boshqa (tobe) qismni ergashtiruvchi, unga nisbatan hokim vaziyatdagi komponent: hokim soʻz. M., hokimboʻlak (q.), bosh gap (q.).
HOKIM SOʻZayn. Hokim boʻlak.
HOKIMLIK O‘zaro aloqa (bogʻlanish)da biror qismning hokim vaziyati. Masalan, baland imorat, beshta talaba birikmalaridagi imorat va talaba soʻzlarining vaziyati.
HOL Ish-harakatniig qay tarzda bajarilishini, uning bajarilish sababi, maqsadi, oʻrni, payti va shu kabi belgilarini bildiradigan ikkinchi darajali boʻlak: Ko‘chalar qanotidagi ariqlarda zilol suvlar sharqirab oqib turibdi. (L. Ergashev) O‘rikzorda qizil ko‘ylakli bir ayol ko‘rindi. (P. Tursun) Kambag‘al dehqonlarning qancha-qancha ziroatlari suvsizlikdan qurib ketgan. (H. Nosirova)
HOLAT FE’LLARI Ma’lum makonni harakatlanmagan holda ishgʻol qilishni bildiruvchi fe’llar. Masalan, turmoq, yotmoq, oʻtirmoq fe’llari joʻnalish kelishigini boshqarib kelganda – harakat fe’li, oʻrin kelishigidagi soʻzni boshqarib kelganda – holat fe’li hisoblanadi: joyiga turmoq – joyida turmoq, oʻr niga yotmoq – oʻrnida yotmoq, oʻrniga oʻtirmoq – oʻrnida oʻtirmoq kabi.
HOLAT RAVISHI ayn. Tarz ravishi.
HOLLANMISH Birikmaning hol tobe boʻlgan (hokim) qismi. Masalan, Qoʻqqisdan so‘rab qoldi gapida qoʻqqisdan – hol, soʻrab qoldi – hollanmish.
HOSILA MA’NO Ma’lum bir ma’no asosida yuzaga kelgan ma’no. Masalan, og‘iz soʻzining qozonning og‘zi birikmasidagi ma’nosi hosila ma’nodir. Qiyos. Asos ma’no.

Download 387.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling