IZOFALY BIRIKMA Izofa vositalari yordamida hosil boʻlgan birikma: dardi bedavo, nuqtayi nazar, tarjimayi hol kabi.
IZOHLANMISH Birikmaning izohlovchi (q.) tobe boʻlgan qismi: professor Hamid Ne’matov.
IZOHLI LUGʻAT Lugʻaviy birlikning ma’nosi (ma’nolari) keng izohlanadigan, grammatik, uslubiy va b. belgilari ham qayd etiladigan lugʻat. Masalan, 2006 – 2008-yillarda nashr etilgan ikki jildli «O‘zbek tilining izohli lugʻati».
IZOHLOVCHI Izohlanmish shaxsning millati, kasb-kori, nasl-nasabi, unvoni, laqabi, yoshi qarindoshligi, jinsi va boshqa qo‘shimcha belgilarini tavsiflovchi bo‘lak:
1) unvon, amal: Dotsent Murodov so‘zladi. Anjumanda dекан Qosimov ham qatnashdi.
2) mashg‘ulot, kasb: Suvoqchi Shukur, paxsakash Asror va duradgor Fayzullalar yetib kelishdi.
3) yosh, jins, qarindoshlik: O‘sha kuni Gulchehra xola bilan G‘afur amaki foydali nasihatlar qildilar.
4) laqab: Jalil sovuq, Juman pismiqlarning askiyasini eshitdik.
5) taxallus: Muso Toshmuhammad o‘g‘li Oybek yirik nasriy asarlar muallifldir.
J
JAMLOVCHI OT Bir xil mavjudotning toʻdasini, jamini bildiruvchi otlar: xalq, to‘da, poda, armiya kabi.
JAMLOVCHI SON Mavjudot miqdorini jamlash yoʻli bilan bildiruvchi son: uchov, toʻrtala kabi.
JARANGLI UNDOSHLAR Shovqinga ovoz qoʻshilgan undoshlar. Masalan, b, v, g, z undoshlari.
JARANGLILIK Un (tovush) paychalarining tebranishidan yuzaga keluvchi ton.
JARANGSIZ UNDOSHLAR Tarkibi shovqinning oʻzidan iborat boʻlgan undoshlar: p, f, k, sh, s, t kabi.
JARANGSIZLIK Un (tovush) paychalarining tebranmasligi, tonning yoʻqligi.
JARGON (fran. jargon) Biror guruh vakillarining, oʻz nutqi bilan koʻpchilikdan ajralib turish maqsadida, oʻzicha mazmun berib ishlatadigan soʻz va iboralari. Masalan, novcha (aroq), qizil (vino) – ichuvchilar nutqiga xos; togʻamning oʻgʻli (militsioner, inspektor) – shofyorlar nutqida.
Do'stlaringiz bilan baham: |
