B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar


Download 387.41 Kb.
bet158/194
Sana13.01.2023
Hajmi387.41 Kb.
#1092258
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   194
Bog'liq
O`QUV LUG`ATI

KITOBATCHILIK Qo‘lyozma kitoblarni yaratish, ularga bezak berish.
KO‘CHIM, trop So‘zning odatiy ma’nosidan o‘zga ma’noda qo‘llanishi, muay­yan badiiy-estetik maqsadni ko‘zlagan holda voqe bo‘luvchi semantic sathdagi normadan og‘ish. Ko‘chma ma’noda qo‘llangan so‘zlar trop degan umumiy nom bilan ham yuritiladi. Ma’no ko‘chishining asosiga tayangan holda ko‘chimning meta­fora, metonimiya, kinoya, perifraza, allegoriya (majoz), ramz (simvol) kabi qator ko‘rinishlari ajratiladi.
KOMEDIYA (yun. komos – quvnoq marosim, ode – qo‘shiq) Dramatik tur­ning uchta asosiy janridan biri, antik davrdayoq janr sifatida shakllangan. Kome­diya dramatik turning komiklikka asoslangan janri bo‘lib, unda xarakterlar, holat va voqealar kulgili tarzda, komiklikka yo‘g‘rilgan holda taqdim etiladi. Komediyaning asosida yotuvchi ijobiy kuch – kulgi, u jamiyat hayotida, kishi­lar fe’l-atvorida mavjud kamchiliklar, idealga nomuvofiq jihatlarga qaratilgan bo‘­la­di. Masalan, Uyg‘unning “Parvona” dramasida ma’nan tubanlik, axloqan buzuq­lik, firibgarlik hajv ostiga olingan bo‘lsa, E. Vohidovning “Oltin devor” asarida oltin vasvasasi kulgiga duchor qilinadi.
KOMIK I Komik, hajviy rollarni o‘ynovchi aktyor; qiziqchi, masxaraboz. Soib Xo‘jaev Muqimiy nomidagi o‘zbek davlat musiqali drama teatrining komiklaridan edi.
KOMIK II Komediyaga oid, kulgili. Tomoshabinga komik fil’mni mukammal yetkazishda, kulgi chiqazishda bunday usul qo‘l keladi. G‘. Salomov,
KOMPOZITSIYA (lot. compositio – tuzilish, qurilish, tarkib) Badiiy asardagi qism­lar, obrazlar va vositalarning muayyan g‘oyaviy maqsadga xizmat qiladigan tartibda joylashishi, ularning tasvirdagi mezoni va muvofiqligi. Asar kompozitsiya­siga makon va zamonning cheksizligini sig‘dirishda avtor xarakteristikasi, ichki va tashqi monolog, dialog, xotira, lirik chekinish, ruhiy chekinish, ruhiy iztirob, tush ko‘rish, o‘z-o‘zini baholash kabi usullardan foydalaniladi. Masalan, A. Qahhorning “O‘tmishdan ertaklar” asari xotiralar tarzidagi kompozitsiyaga ega bo‘lsa, Sh. Xol­mirzayevning “Hayot abadiy” hikoyasi tush ko‘rish shaklidagi kompozitsiya asosi­da yaratilgan. Har ikki holatda ham yozuvchilar o‘zi aytmoqchi bo‘lgan gapni ta’sirchan yetkazish uchun qulay usul tanlagan. Xullas, estetik jihatdan qaraganda kompozitsiya ijodkor g‘oyasini, u aytmoqchi bo‘lgan gapni ta’sirchan yetkazish uchun eng qulay, eng mukammal yuzaga chiqaruvchi asar qurilishi tarzidir.

Download 387.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling