KOORDINATSIYA (lot. co (cum) – birga, birgalikda + ordinata – tartiblashish). Ikki tarkibli gaplarda kishilik olmoshi bplan ifodalangan ega va kesimning oʻzaro semantik-grammatik muvofiqlashuvi. Masalan, oʻzbek tilida bunday ega va kesim koordinatsiyasi shaxs va sonda koʻrinadi: men bordim, sen bording; biz boramiz, siz borasiz kabi.
KRIPTOGRAFIYA (yun. kriptos – maxfiy, yashirin + grapho – yozaman). Maxfiy xat turlaridan biri (shifr qoʻllashga asoslangan yozuv turi).
KRIPTOLOGIYA Maxfiy tillar, ularni tuzish qonuniyatlarini, oʻqib tushuntirib berish usullarini oʻrganuvchi fan.
KUCHAYTIRMA SHAKL Belgining me’yoridan oʻta kuchli ekanini ifodalovchi shakl. O‘zbek tilida kuchaytirma shakl maxsus model asosida hosil qilinadi: qip-qizil, sap-sariq, dum- dumaloq kabi.
KUCHAYTIRUV VA TA’KID YUKLAMALARI O‘zi aloqador boʻlgan gap boʻlagi ma’nosiga diqqatni tortish uchun, uni kuchaytirish uchun qoʻllanadigan yuklamalar: ham, axir, -ku, -oq kabilar: Erkacholning kimligini ham, u kishi menga bobo bo‘lishini ham bilishmaydi, deb o‘ylayman. Axir u zotning olamdan o‘tganiga necha-necha yillar bo‘ldi-ku… (X. To‘xtaboyev)
KUCHLI POZITSIYA Fonemaning oʻz farqlash vazifasini bajarishi uchun qulay pozitsiya. Bu pozitsiya maksimal differentsiatsiya pozitsiyasi deb ham yuritiladi. Masalan, dor va tor soʻzlarining boshidagi undosh kuchli pozitsiyadadir.
KUCHSIZ POZITSIYA Fonemaning oʻz farqlash vazifasini bajarishi uchun noqulay pozitsiya. Bu pozitsiya minimal differentsiatsiya pozitsiyasi deb ham yuritiladi. Masalan, rizq soʻzidagi z undoshi kuchsiz pozitsiyada, uni s undoshidan farqlash qiyin.
KO‘MAKCHILAR Ot yoki otlashgan soʻzlardan keyin kelib vosita, maqsad, sabab, vaqt, makon kabi munosabatlarni bildiruvchi yordamchi soʻzlar: bilan, uchun, singari, sayin, qadar va b.
Do'stlaringiz bilan baham: |
