B. X. Shaymatov, M. Q. Jo‘raev elektrotexnik materiallar

II-BOB XULOSASI.
Bu bobda asosan transformatorlarning ish rejimlarini to‘liq yoritib berishga qaratilgan bo‘lib, ular haqidagi asosiy ma’lumotlar, transformatorning tarmoq tizimidagi vazifasi ochib berilgan. Transformatorda yuz beradigan jarayonlarni matemetik ifodalovchi tenglamalar va almashtrish sxemalari chizilgan bo‘lib, ular asosida vektor diagrammalar qurilgan. Ketma-ket transformatorlar va transforlarni kuchlanishini boshqarish qurilmasi bilan tanishtirib o‘tilgan. Uch fazali transformatorlarning nosimmetrik yuklamasi, natijaviy toklar va ularni vektor diagrammalari berilgan. Transformatordagi o‘tish jarayonlari va ularning ish rejimlari va tarmoq tizimga ta’siri ko‘rib chiqlilgan hamda tranformatorlarda sinovni amalga oshirish uchun me’yoriy kuchlanishlar berilgan.Bu esa tranformatorlarni ishlash jaryonini ortiqcha kulanishlardan himoyalash va mo‘tadil ishlashga sharoitlar yaratish imkoniyatlari haqida tushinchalar beridi.

Ⅲ-BOB. O‘tkazgich materiallar

3.1 Solishtirma qarshiligi oz bo‘lgan o‘tkazgich materiallar. Mis o‘tkazgichlar va uning qotishmalari
Reja:

1. 
   Mis o‘tkazgichlar va uning qotishmalari
   
2. 
   Mis asosidagi qotishmalar.
   
3. 
   Alyuminiy o‘tkazgichlar va uning qotishmalari
   

Tayanch so’z va iboralar: Dielektriklar, o’tkazgichlar, elektron, molekula, paramagnitlar, izolyatsiya, ionli, metalli, elektronli bog’lanish, polietilen, jez (latun) va bronza, Mis o‘tkazgichlar va uning qotishmalari,
Rezina
Tarkibida yot aralashmasi bo‘lmagan metallar toza mettallar deyiladi va solishtirma qarshiligi juda kichik qiymatga ega bo‘ladi. Bunday materiallardan tok o‘tganda metallning xususiyatiga bog‘liq holda energiya sarfi ham kamayadi. Yuqori o‘tkazuvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan o‘tkazgichlarga solishtirma qarshiligi ρ < 0,1 mkOm·m gacha bo‘lgan materiallar mansub.Ulardan turlicha maqsadlarda ishlatiladigan elektr o‘tkazgich simlar, asbob-uskunalarning tok o‘tkazuvchi qismlari, elektr kontaktlar va tok o‘tkazgichlar yasaladi.
Ushbu materiallarga quyidagi talablar quyiladi:

• 
  • kichik solishtirma qarshilik;
  
• 
  • yetarlicha mustahkamlik va egiluvchanlik;
  
• 
  • yemirilish (karroziya) ga va atmosfera ta’sirlariga chidamlilik;
  
• 
  • payvandlash va kavsharlashga moyillik.
  

Ushbu talablarni mis va uning qotishmalari, alyuminiy, qimmatbaho metallar va qiyin eruvchan metallar qanoatlantiradi. Shu sababli mazkur metallardan keng foydalaniladi.