Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi 5580200 − «Bino va inshootlar qurilishi»

Qurilish-ta’mirlash ishlarini bajarish va tashkil qilish loyihalarini 
ishlab chiqish 
 
Qurilish-ta’mirlash ishlarini bajarish va tashkil qilish loyihalari qurilish 
va maxsus loyihalashtirishga oid amaldagi me’yoriy hujjatlarga asosan 
ishlab chiqiladi. 
Binolarni ta’mirlash va qayta qurish bo‘yicha ishlarni bajarish va tashkil 
qilish loyihalarining tarkibi shakli jihatidan yangi qurilish uchun ishlab 
chiqiladigan texnologik loyihalarga aynan o‘xshash, lekin mazmun 
jixatidan o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Qurilish-ta’mirlash ishlarini 
bajarish va tashkil qilish loyihalarining tarkibi mazmun jixatidan 
quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
1. Ishlarning ro‘yxatini tuzish va hajmini aniqlash. 
2. Ishlarning sermehnatligi va qiymatini aniqlash. 
3. Binoni ta’mirlash va qayta qurishning kalendar rejasini tuzish. 
4. Moddiy-texnik resurslarga bo‘lgan ehtiyojni aniqlash. 
5. Ob’ektning qurilish-ta’mirlashga oid bosh tarhini tuzish va unga 
tegishli bo‘lgan hisoblashlarni bajarish.
6. Тexnologik xaritalarni ishlab chiqish. 
7. Loyihaning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini hisoblash. 
Yuqorida keltirilgan binolarni ta’mirlash va qayta qurish ishlarini 
bajarish va tashkil qilish loyihalarining tarkibi yangi qurilish uchun ishlab 
61

---

chiqiladigan tegishli loyihalar tarkibidan quyidagi hususiyatlari bilan 
farqlanib turadi. 
Birinchidan, loyihada ishlarni bajarish usullari va vositalarini asoslash 
va tanlash bo‘limi bajarilmaydi, chunki ta’mirlash va qayta qurish usullari 
avvalgi qurilish loyihasida ishlab chiqilgan bo‘ladi va ularga qaytadan 
o‘zgarishlar kiritilmaydi. 
Ikkinchidan, yangi ob’ektlar qurilishidan farqli ravishda ushbu hollarda 
mavjud qurilishning va xudud infrastrukturasining, shu jumladan 
ta’mirlanuvchi yoki qayta quriluvchi binoning tor sharoitlarini e’tiborga 
oluvchi ob’ektning qurilish-ta’mirlashga oid bosh tarhlari ishlab chiqiladi. 
Bundan kelib chiqib qurilish-ta’mirlash maydonchasini tashkil qilish 
tamoyillari ham biroz o‘zgacharoq bo‘ladi va ular joyning aniq 
sharoitlarini hisobga olishni taqozo etadi. Bundan tashqari, demontaj qilish 
davri uchun ham ob’ektning qurilish-ta’mirlashga oid bosh tarhi ishlab 
chiqiladi. Umuman olganda, binoni ta’mirlash va qayta qurishni tashkil 
qilish loyihasi yangi qurilishni tashkil qilish loyihasiga nisbatan faqat yuk 
ko‘taruvchi va to‘suvchi konstruksiyalarni qayta tiklash bo‘yicha 
ishlarning mavjudligi bilangina ajralib turadi. Binoning tom qoplamasini 
qurish, maxsus, pardozlash, obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirish 
ishlarini bajarishga kelganda esa, ularning bajarilishini tashkil qilish yangi 
qurilishni olib borishda ushbu ishlarning bajarilishini tashkil qilishga aynan 
o‘xshash bo‘ladi. Ushbu hususiyatlar yuqorida sanab o‘tilgan ishlarning 
bajarilish texnologiyasiga ham taalluqlidir. 
Yuk ko‘taruvchi va to‘suvchi konstruksiyalarni ta’mirlash va qayta 
qurish bo‘yicha texnologik xaritalar xuddi yangi qurilish uchun ishlab 
chiqilgan texnologik xaritalar kabi quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi: 
-jarayonlarni bajarishning texnologiyaga oid va tashkil qilish 
sxemalari; 
-mehnat sarfining kalkulyatsiyasi va ishlarni bajarish grafigi; 
-moddiy-texnik resurslarga bo‘lgan ehtiyojni ko‘rsatuvchi jadval-
lar; 
-ishlarni bajarish, xavfsizlik texnikasi, atrof muhitni muhofaza 
qilish, ishlar sifatini nazorat qilish bo‘yicha ko‘rsatmalar. 
Ammo, texnologik xaritalarning ushbu elementlari batafsilroq va 
mazmunliroq ishlab chiqiladi, chunki binoning bitta konstruktiv 
elementining o‘zini qayta tiklashning turlicha usullari mavjud va bu 
usullarning qaysi biri mavjud sharoitlarda ko‘proq samara berishini 
asoslash lozim. Masalan, g‘isht devorlar quyidagi usullar bilan qayta 
tiklanishi mumkin: devorlarning oraliqlarini metall oboyma ichiga kiritish, 
devorlarni metall simto‘r bo‘yicha torkretlash yoki devorlarning yoriqlarini 
62

---

in’eksiyalash. Ushbu usullarning qaysi biridan foydalanib devorlarni qayta 
tiklash lozimligi texnologik xaritada asoslab beriladi. 
Umuman olganda binoni ta’mirlash va qayta qurishda ishlarni bajarish 
va tashkil qilish loyihalarini ishlab chiqish uslubiyoti yangi ob’ektlar 
qurilishi uchun ishlab chiqiladigan ushbu loyihalarning uslubiyotiga aynan 
o‘xshashdir.