Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi 5580200 − «Bino va inshootlar qurilishi»

Ishlarni bajarish uslubi va vositalarini asoslash va tanlash 
 
Maydonni vertikal tekislash bo‘yicha ishlarni turli uslublarda va 
vositalarda bajarish mumkin. Maydonni vertikal tekislash bo‘yicha ishlarni 
bajarish uslublarini asoslash va tanlash joyning aniq sharoitlari va boshqa 
omillarni hisobga olib amalga oshiriladi. Bunda asosiy omillar qatoriga 
quyidagilar kiradi: gruntning turi va namligi, o‘yma va ko‘tarmalarning 
ishchi belgilari, gruntni o‘ymadan ko‘tarmaga tashish masofasi, yer 
ishlarining hajmi, ishlarni bajarish muddatlari, yilning fasli. Yuqoridagi 
omillarni tahlil qilish asosida maydonni vertikal tekislash bo‘yicha ishlarni 
bajarish uslublari va vositalari tanlab olinadi. Тanlash ikki bosqichda 
amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda − texnik jihatdan amalga oshirish 
mumkin va shu bilan birga o‘zaro raqobatbardosh bo‘lgan kamida ikkita 
uslub va vosita belgilab olinadi. Ikkinchi bosqichda − belgilangan 
variantlar bo‘yicha texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar aniqlanadi va ularni 
taqqoslash asosida eng samaralisi tanlab olinadi.
12

---

Maydonni vertikal tekislash bo‘yicha ishlarni quyidagi uchta 
mexanizatsiyalashgan uslublardan birini qo’llab bajarish mumkin: 
buldozerli, skreperli va ekskavatorli uslublar. Har bir uslub tegishli 
mashina va mexanizmlar kopleksiga asoslangan bo‘ladi. Shuning uchun u 
yoki bu uslubni belgilaganda quyidagi mashina va mexanizmlar 
komplektini tanlab olish lozim:
1. Buldozerli uslubda – buldozer − gruntni qazish, siljitish, qalinligi bir 
xil bo‘lgan qatlamlab to‘kish va maydonni yakunlovchi tekislash uchun; 
pnevmatik shinali katok − ko‘tarmaga to‘kilgan gruntni qatlamma-qatlam 
zichlash uchun. 
2. Skreperli uslubda − o‘zi yurar yoki tirkamali skreper − gruntni 
qazish, siljitish, qalinligi bir xil bo‘lgan qatlamlab to‘kish uchun; buldozer 
– maydonni yakunlovchi tekislash uchun; pnevmatik shinali katok − 
ko‘tarmaga to‘kilgan gruntni qatlamma-qatlam zichlash uchun. 
3. Ekskavatorli uslubda – to‘g‘ri yoki teskari kurakli bir cho‘michli