No‘xat
Xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. No‘xat oziq-ovqat va yem-xashak ekini sifatida ekiladi. Doni tarkibida 19-30% oqsil, 4-7% yog‘, 46-60% kraxmal, 0,2-4% kul elementlari, 2,4-12,8 kletchatka va shuningdek vitamin va mineral tuzlar mavjud. Oziq-ovqat maqsadlarida oq navli donlari, mollar uchun qoramtir donli navlari ekiladi. No‘xatning poyasi va barglari tarkibida organik kislotalar bo‘ladi (oksalat, olma kislota va boshqalar) bo‘ladi. Shuning uchun ko‘kati va quruq pichanini mollarga berib bo‘lmaydi. Mamlakatimizda u qadimdan ekib kelinadi. Xashaki navlari mollarga yem sifatida beriladi. Ko‘k no‘xat Markaziy Osiyoda keng tarqalgan bo‘lib, juda qadimdan ekib kelinadi. Ekin maydoni bo‘yicha dunyoda dukkakli ekinlar orasida uchinchi o‘rinni egallaydi. No‘xat dunyo bo‘yicha 10 mlnga dan ortiqroq yerga ekiladi. Shu jumladan Hindistonda 8 mln gektarga ekiladi. Jazoir, Marokash, Turkiya, Jron, Meksika va boshqa davlatlarda keng tarqalgan. O‘zbekistonda 2 mingga maydonga ekiladi. Hosildorligi o‘rtacha lalmi yerlarda 8-10tsga ni, sug‘oriladigan yerlarda 30-32 sga ni tashkil etadi. O‘zbekistonda no‘xatning Zimiston, Lazzat va Milutinskiy-6 navlari ekiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |