Birinchi yordam bu shikastlanlarning hayoti va sog’lig’ini tiklash hamda

32-rasm. Qon tomirlaridan qon oqishini to’xtatish uchun qizil 
qon tomirlari (arteriyalar) bosiladigan joylar 
Agar qo’l yoki oyoq sinmagan bo’lsa, ularning yaralangan joyidan qon oqishini 
yaraning yuqorisidagi bo’g’ini egib to’xtatish mumkin (33-rasm). Shikastlangan 
odamning yengi yoki shimini tez shimarib, egilayotgan joyda hosil bo’ladigan 
chuqurlikka yumaloqlangan paxta, doka yoki istalgan matodan qo’yib, shularning 
ustidan bo’g’inni qattiq bosib, egish kerak. shunday qilinganda egilgan joydan o’tadigan 
qon tomiri qisilib, yaradan oqayotgan qon to’xtaydi. Shu holatda egilgan qo’l yoki 
oyoqni ro’mol, sharf yoki kamar bilan bog’lab qo’yish kerak. 
Qo’l yoki oyoqdagi yaradan qon oqishi kuchli bo’lsa tasma bilan bog’lab 
qo’yish kerak (34-rasm). 
Tasma sifatida cho’ziladigan material, rezinka nay va hokazolarni ishlatish 
mumkin. 

---

24 
33-rasm. Qon oqishini to’xtatish 
uchun oyoq va qo’llar 
bo’g’inining egiladigan 
holatlari: 
a) blaklardan;
b) yelkadan; 
c) boldirdan; 
d) sondan. 
34-rasm. Qon oqishini to’xtatish uchun 
bog’lanadigan rezinali tasma 
Tasma yaradan yuqoriga (tanaga 
yaqinroq tomonga) qo’yiladi. Uni qo’yishdan 
oldin barmoqlar bilan qon oqayotgan tomirni 
suyakka bosib turib, kiyim ustidan yumshoq 
narsalar (doka, bint yoki bo’molni bir necha 
qatlam qilib) bilan o’raladi. Shunday 
qilinganda og’riq kamayadi va teri qolishidan 
saqlanadi. 
Agar yordam beruvchi bir kishi 
bo’lsa, unda qon tomirini bosib turishni 
shikastlanganning o’ziga topshirish mumkin. 
Tasmaning ikkala qo’li bilan cho’zib, 
o’raladigan joy ochiq qoldirilmay ikki-uch 
marta aylantirib o’rash kerak (35-rasm). Agar
35-rasm. Rezinali tasmani