Blackcurse

7. ENDOREPRODUKSIYa 

 

Mitotik  siklda  S1  –davridan  keyin  G2    davri  keladi,  uni  utab  hujayra  bo’lina 

boshlaydi.  Shu  G2    davrida  oqsil  moddalari  ishlab  chiqariladi,  ular  esa  mitozni  ishga 

soluvchi  mexanizm  bo’lib  qoladi.  Shuning  uchun  DNK  sintezi  mitozni  boshlib  beruvchi 

bevosita  sabab  bo’lmaydi.  Aftidan,    shuning  uchun  ko’pchilik  hollarda  xromosomalar 

ikkilangandan  so’ng  hujayralar  bo’linmaydi.  DNK  reduplikatsiyasi  natijasida  yadro  va 

hujayra kattayadi, poliploid bo’lib qoladi, ammo  hujayralar soni ortmaydi. Bunday xodisa 

–bo’linishsiz  xromosomalar  reduplikatsiyasi  evolyutsiya  protsessida  ishlab  chiqilgan 

bo’lib hujayralar soni ko’paymagan holda organlarni o’sishini ta’minlaydi. 

 

Хromosomalar  va  DNK  reduplikatsiyasi  hosil  bo’ladigan,  ammo  mitoz 

boshlanmaydigan hamma hollarni endoreproduksiya deb nomlangan. U jigar hujayralarida, 

sut  emizuvchilarni  siydik  chiqaruvchi  yo’llar  epiteliylarda  doimiy  protsess  sifatida  bo’lib 

turadi. 

 

Endovitozni  funksional  ahamiyati  shuki  u  hujayrani  uzuliksiz faoliyatini ta’minlaydi. 

Masalan,  kartoshkani  mayda  tugunaklarini  hujayralari  mitotik  yo’l  bilan  ko’payadi, 

keyinchalik  yosh  tugunaklar  yadrolarida  endomitotik  fazalarni  ko’rish  mumkin. 

Endomitozga o’tish intensiv kraxmal hosil bo’lishga to’g’ri keladi.  

 

Endomitoz  doimo  poliploidiyaga  va  hujayralarni  kattaligini  ortishiga  olib  kelgani 

uchun, uni DNK va xromosomalar reduplikatsiyasi deb bilmoq kerak.