Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Yotoqxona va darsxona
ta-onalar maktabda o‘qiydigan bolalariga uyda alohida 
xona ajratib, kerakli shart-sharoitni yaratib beradilar. 
Bunday alohida xonani yotoqxona va darsxona, deb aytiladi. 
Yoki bolalar xonasi, deb atalishi ham mumkin. Bu xona bir yoki 
bir necha bola uchun ajratiladi. Bunday xonada bola dars qiladi, 
o‘yinchoq o‘ynaydi, uxlab dam oladi. Shunday xonasi bor bolalar 
o‘z xonalarini doimo ozoda va sarishta tutishlari kerak. Oldin 
aytganimizdek, xona ozoda va toza bo‘lishi uchun bir shartni 
bajarish zarur. Bu shart tartibdir. Tartib har bir narsani o‘z o‘rniga 
qo‘yishdir. Bolalarga ajratilgan bunday xonada faqat bolalarga 
tegishli narsalar turishi kerak. Bolalar ishlatmaydigan narsalarni 
bu xonadan olib chiqish lozim.
Bolalar xonasida nimalar bo‘lishi kerak? Bu xonada karavot, 
kiyim shkafi, stol-stul va kitob javoni bo‘ladi. Hozirgi vaqtda 

---

– 241 –
yana o‘yinchoqlar qutisi yoki kompyuter turishi mumkin. 
Devorga ilinadigan narsalar – dars jadvali, kalendar, soat, doska, 
xarita va jonsiz narsalarning surati bo‘lishi ham joizdir. Javonda 
turadigan kitoblar, maktab darsliklari, daftarlar, kundalik daftar, 
ruchkalar, qalamlar, qog‘ozlar hammasi tartibli ravishda taxlab 
qo‘yiladi. Ularni tez-tez tekshirib, artib turish kerak. Stol ustida 
kompyuter, stol lampasi, deraza tokchasida anvoyi gullar turadi. 
Kitob-daftar turadigan javon alohida, o‘yinchoqlar turadigan 
shkaf yoki quti alohida bo‘lishi kerak. Xonaga qo‘yilgan narsalar, 
rasmlar, o‘yinchoqlar bolaning yoshi va darslariga mos bo‘lishi 
kerak.
Bola yotadigan o‘rindagi choyshab va ko‘rpa-yostiqlar tozaligiga 
e’tibor berish kerak. Karavot va stol-stullarni tez-tez artib turish 
kerak. Xonani har kuni yig‘ishtirish va albatta shamollatish lozim. 
Bu ishlarni o‘zi qila olmasa, unga ota-onasi yoki opa-akalari 
yordam beradi. Agar xonani va undagi narsalarni tozalab turilmasa 
yoki xonada keraksiz narsalar sochilib yotaversa, nima bo‘ladi? 
Bunday uyda yashaydigan bola darslarini yaxshi tayyorlay olmay 
qoladi. Kechasi uxlaganda tushiga har xil narsalar kirib chiqadi. 
Chunki shayton va jinlar kir-chir va tartibsiz joylarga keladi. U 
tozalikka rioya qilmaydigan xonadonga osongina kirib oladi va 
unda yashaydiganlarni vasvasa qiladi.