Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
Фтор сақловчи 
кариесга қарши 
Минерал тузлар 
сақловчи, фторсиз 
пасталар 

---

362 
Abraziv moddalar. Pastalarning tishlarni tozalash samaradorligi ular 
tarkibiga kiruvchi abraziv moddalar komponenti hususiyatiga bog`liqdir.
Abraziv moddalar tishlarni karashlardan tozalash va ularni silliqlash 
bilan birgalikda emalning noorganik birikmalari bilan muloqotda ham 
bo`ladi. Shuni inobatga olgan holda an’anaviy foydalaniladigan abraziv 
material bo`lib hisoblangan-cho`ktirilgan bo`r bilan bir qatorda bugungi 
kunda dikalsiy fosfat digidrati, dikalsiy fosfatning monogidrati, suvsiz 
dikalsiy fosfat, trikalsiy fosfat, kalsiy pirofosfat, erimaydigan metafosfat 
natriy, alyuminiy gidrooksidi, kremniy ikki oksidi, sirkoniy silikat, 
metilmetakrilatning polimerli birikmalari va boshqalar shilatiladi. 
Ko`pgina hollarda cho`ktirilgan bo`r va yuqorida sanab o`tilgan abraziv 
moddalardan birortasining aralashmasi ishlatiladi. Shunday aralashmalar 
quyidagicha bo`lishi mumkin: 
1. bo`r va dikalsiy fosfat 
2. bo`r va allyuminiy gidrooksidi 
3. bo`r va suvsiz dikalsiy fosfat va x.k. 
Har bir abraziv modda o`zining ma’lum disperslik (zarrachalarining 
o`lchami), qattiqlik va rN ko`rsatkichiga ega bo`lib, bu ko`rsatkichlar 
hosil qilinadigan tish pastalarining, tozalash xususiyati abrazivligi kabi 
sifatlarini keltirib chiqaradi. Tish pastalarining hosil qilish jarayonida 
uning tarkibiga kiruvchi moddalar tish pastasiga qo`yilgan vazifalardan 
kelib chiqib tanlanadi. 
Biriktiruvchi (gel hosil qiluvchi) moddalar. Tish pastalarining 
turg`unligi, 
qattiq-yumshoqligi, 
plastikligi 
ko`proq 
biriktiruvchi 
gidrokolloid moddalarning fizik va kimyoviy xususiyatlariga bog`liqdir. 
Zamonaviy tish pastalarini hosil qilishda ishlatiladigan godrokolloid 
biriktiruvchi moddalar sun’iy va tabiiy birikmalar bo`lib hisoblanadi. 
Tibiiy gidrokalloidlar bo`lib, suv o`tlaridan olinadigan alginat natriy, 
karraginat natriy va shu o`simliklar mevasi va shirasi hisoblanadi. 
Sun’iy 
sintetik 
gidrokolloidlarga-natriykarboksimetilselyuloza, 
selyulozaning metil va etil efirlari kiradi. Bularning barchasi paxta 
sellulozasi va poyasining hosilalaridir. 

---

363 
Ko`p atomli spirtlardan-glitserin, polietilenglikol tish pastalari 
tarkibida plastik, bir xil konsistensiyadagi massa hosil qilishda muhim 
rol o`ynaydi. Bunday xususiyatga ega bo`lgan pastalarni tyubiklarga 
solish va undan siqib chiqarish ancha yengil va qulaydir. Mazkur spirtlar 
tish pastalarini saqlash davrida ularning namligini saqlaydi va sovuqdan 
muzlab qolishini oldini oladi. Bundan tashqari ko`pirishiga yordam 
berib, ta’mini yaxshilaydi.