Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
 
5.2.6. Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli.
Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli emal to`qimasidagi 
almashinuv jarayonlar buzilishi oqibatida yuzaga kelishi mumkin 
bo`lgan barcha nuqsonlarni uz ichiga oladi. Bu o`zgarishlar yengil 
boskichda bo`lishi mumkin, o`rtacha og`irlikda va og`ir darajada 
bo`lishi mumkin. Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli 4,5 
oydan 3 yoshgacha bo`lgan davr ichida bir necha marotaba bir xil 
og`irlikdagi va uzoqlikdagi kasalliklarni boshidan kechirgan bolalarning 
doimiy tishlarida uchraydi. Bolalar yengilrok xastalikni tish taraqqiyoti 

---

109 
davrida boshidan kechirishsa gipoplaziya nuqsonlari tish emalida dog` 
shaklida va chuqurcha shaklida bo`lishi mumkin.
Bolalar boshidan o`tkazgan kasallik og`ir va uzoq davom etgan 
bo`lsa emaldagi nuqsonlar egatchasimon va likopchasimon bo`ladi. 
Shuning uchun sistemali emal gipoplaziyasida bir bemorning uzida xar 
xil kurinishdagi, og`irlik darajadagi nuqsonlarni aniqlash mumkin. Ba’zi 
bir xollarda kariyes jarayoni kushilishi uni yanada murakkablashtiradi va 
rang-barangligi oshadi.
Masalan chuqurrok nuqsonlar bor joylarda kariyes jarayoni 
rivojlanadi, kariyes kavaklari xosil bo`ladi.
Bemorlar kosmetik nuqsonlarga, kimyoviy va xarorat ta’sirotidan 
og`riqlar paydo bo`lishiga, tishlar toj kismlari sinib parchalanishiga, 
yemirilib borishiga, siyqalanishiga shikoyat qilishadi.
Sistemali emal gipoplaziyasining aralash shakli o`ziga uxshash 
simptomlarga ega bo`lgan kasalliklar bilan, birinchi galda flyuorozning 
aralash shakli bilan qiyosiy tashxis qilinadi.
Rentgen tasvirlarda tishlar emalining nuqsoni bor soxalarda 
gorizontal yo`nalishli qora dog`lar, chiziklar mavjud bo`ladi.
 
5.2.7. Emal aplaziyasi. 
Bunday nuqson emal to`qimasining og`ir shikastlanishi bo`lib tish 
toj qismining chaynov yuzasida, kesuvchi qirralarda emal to`qimasining 
butkul bo`lmasligi va shu soxalarda dentin to`qimasi ochilib qolishi 
bilan tavsiflanadi.
Emal aplaziyasi uzicha mustakil xastalik bulshi, yoki sistemali 
gipoplaziyaning egatchali va likopchasimon turlarining asorati sifatida 
sodir bo`lishi mumkin. Bunda emal to`qimasi tishlar toj qismida kisman 
yoki butunlay bo`lmasligi mumkin. Emal to`qimasining kisman 
bo`lmasligiga nafaqat nuqson chuqurligi, uzoq muddat mavjud bo`lishi, 
balki emalning yupqalashgan joylarida uning patologik siyklanib 
yemirilishi xam sabab bo`lishi mumkin. Nuqsonlarning chuqurlashgan 
joylarida kariyes jarayoni rivojlanadi.

---

110 
Emal 
aplaziyasida 
bemor 
bolalar 
kimyoviy, 
temperatura, 
ta’sirotlardan sezgirlikka, kosmetik nuqsonlarga, tishlarning shaklini 
buzilishiga, yorilib sinishiga, patologik siyqalanishga shikoyat qilishadi. 
Emal aplaziyasini kariyesning yoyilib kechishi, sirkulyar kariyes, 
autosom-dominant, va autosom-retsessiv gipominerallashgan irsiy 
tugallanmagan amelogenez va flyuorozning destruktiv shakli bilan 
qiyosiy tashxis utkaziladi.
Rentgen tasvirda emalning nuqsonlar mavjud soxalarida qoramtir 
dog`lar va yo`llar mavjud bo`ladi. Emalning chegaralangan aplastik 
soxalarida qoramtir dog`lar va yo`llar gorizontal yo`nalishga ega. To`liq 
emal aplaziyasi soxalarida-emalsiz, joylarda katta qoramtir dog`lar 
aniqlanadi.