Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
Og’iz bo’shlig’ida kasalliklar chaqiruvchi mikroflora 
Odontogen yallig’lanish deb, tishlarning orasida va atrofida 
joylashgan to’q’imalarning yallig’lanishiga aytiladi. 
Kariес jarayoni mikroblarning dentin kanali orq’ali pulpaga 
tushishiga imkon yaratadi va pulpada avvaliga o’choq’li, keyinchalik esa 
tarq’algan (diffuz) pulpitning rivojlanishiga sababchi bo’ladi. Mikroblar 
va ularning hayot faoliyati mahsulotlarining yanada tarq’alishi natijasida 
periodontit kelib chiq’adi, so’ngra yallig’lanish jarayoni suyakkacha 
tarq’alib, avval periostit, keyin esa osteomielit rivojlanadi. Agar 

---

197 
yallig’lanish yumshoq’ to’q’imalargacha tarq’alsa, jag’ oldi absessari va 
flegmonasi yuzaga keladi. Patologik jarayonning rivojlanishi uchun 
mikroblarda virulentlik omillari mavjud bo’lishi lozim. Yiringli 
yallig’lanishlarni rivojlantirishda yuq’ori invazivlik xususiyatiga ega 
bo’lgan q’o’zg’atuvchilar katta rol o’ynaydi.
Odontogen jarayonlarning mahalliy (pulpit, periodontit, alveolit, 
absess) va tarq’algan, ya’ni generalizastiyalashgan (flegmona, 
osteomielit, sepsis) shakllari farq’lanadi. 
Pulpit — bu тож yoki ildiz pulpasida kechadigan o’tkir yoki 
surunkali yallig’lanish jarayonidir. 
Sog’lom pulpa periodont to’q’imasini turli xil zararli omillardan 
himoya q’iluvchi biologik to’siq’ hisoblanadi. O’tkir pulpit avvaliga 
o’choq’li xarakterda bo’lib, seroz yallig’lanish ko’rinishida kechadi. 
Bunda ko’pincha “yashil” streptokokklar (q’onli agarda yashil rangdagi 
a- gemoliz hosil q’iladigan) va nogemolitik D guruhi streptokokklari 
(enterokokklar), laktobakteriyalar (1-a,b rasmlar) topiladi. O’tkir seroz 
pulpit 
yaxshi davolanmasa yiringli pulpitga o’tadi, bunda 
peptostreptokokklar, F va G guruhining alfa- va betagemolitik 
streptokokklarini ajratib olish mumkin bo’ladi. 
O’tkir pulpit surunkaliga, to’q’imalar nekrozida esa – gangrenoz 
pulpitga o’tadi. Pulpitning bu shaklida nekrozga uchragan pulpadan juda 
ko’p miq’dorda anaerob bakteriyalar: peptostreptokokklar, mikroaerofil 
streptokokklar, bakteroidlar, spiroxetalar, aktinomistetlarni ajratib olish 
mumkin. Bularga chirituvchi bakteriyalar – klostridiyalar ham q’o’shilishi mumkin.