Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
2.4. Kariyes kasalligi tasnifi 
Tishlar kariyes kasalligi klinik, patomorfologik, topografik belgilar 
va tish qattiq to`qimalaridagi mutanosib o`zgarishlar asosida 
tasniflanadi. 
Jaxon sog`liqni saqlash tashkiloti (JSST) taklif qilgan kariyes 
tasnifi: 
1. Emal kariyesi (dog`li, yuza) 

---

31 
2. Dentin kariyesi (o`rta, chuqur) 
3. Sement kariyesi
4. Turg`unlashgan kariyes 
5. Boshqa turdagi kariyes 
6. Aniqlanmagan kariyes 
 
Kliniko-topografik tasnif (bizda qabul qilingan). 
1. Kariyesning dog`li bosqichi (oq, jigarrang, qora) 
2. Yuza kariyes (emal qatlamida kuzatiladi) 
3. O`rta kariyes 
4. Chuqur kariyes 
Klinik kechishi bo`yicha 
1. Jadal kechadigan kariyes (oq dog`li kariyes) 
2. Sekin kechadigan kariyes (jigarrang va qora dog`li) 
T.F.Vinogradova tasnifi (KPU+kp ko`rsatkichlari asosida) 
I. 
guruh – kariyesning kompensatsiyalangan shakli (1 daraja) 
II. 
guruh – kariyesning subkompensatsiyalangan shakli (2 daraja) 
III. guruh – kariyesning dekompensatsiyalangan shakli (3 daraja) 
2.5. Bolalar yoshida kariyes rivojlanishining o`ziga xos 
xususiyatlari. 
Kariyes kasalligi xar hil yoshdagi bolalarda bir xil kechmaydi. Sut 
tishlari kariyesning kechishi tishlarning anatomik tuzilishi, fiziologik 
xususiyatlari bilan ham bog`liqdir. Bundan tashqari bola organizmining 
qarshilik ko`rsatish xususiyati va yuqori rekativligi ham muhim 
ahamiyat kasb etadi.
Sut va doimiy tishlarda kariyes bilan kasallanish darajasi bir xil 
bo`lmaydi. Sut tishlarida kariyesga chalinish darajasi bo`yicha birinchi 
o`rinda molyar tishlar, ikkinchi o`rinda kurak tishlar va keyingi o`rinda 
qoziq tishlar turadi. Shu bilan birgalikda pastki jag` molyar sut tishlari 
ko`proq kariyes jarayoniga beriladi, yuqori kurak tishlari pastki kurak 

---

32 
tishlariga nisbatan kariyesga ko`proq chalinadi. Bolalar yoshida birinchi 
doimiy molyar tishlarda kariyes eng ko`p uchraydi. 
Topografik o`rni bo`yicha kariyes jarayoni sut molyar tishlar 
kontakt yuzasida ko`proq aniqlanadi, keyingi o`rinlarda tishlarning 
bo`yin qismi chaynov yuzalari turadi. 
Sut tishlarida kariyes lab, lunj va til yuzalarida nihoyatda kamdan-
kam hollarda aniqlanadi. Doimiy tishlarda kariyes jarayonining eng ko`p 
uchrash joyi bu tishlarning chaynov yuzalaridir, ikkinchi o`rinda 
kontakt-aproksimal yuzalari turadi.