Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

1 
1
1.1 1.1 
. 4 4 ’ 
5 5 ’ 2 3
B i r x i l m a x r a j l i k a s r l a r n f q o ‘s h i s h v a a y i r i s h
M a s a l a .
O na tortni ten g
8
ta q ism g a b o ‘ldi. B ir bolagini kichik
o ‘g ‘liga, ikki b o'lagini katta o ‘g ‘liga b erdi, Ik k ala 
o ‘g ‘il tortning
q an ch a qism ini olishdi?
1
. . 
2 
Y e c h i s h .
K ichik o ‘g ‘il to rtn in g - q ism ini, k atta o lg ‘il — qis-
8 
8
1 2
2 
3
m ini oldi. Ikkala o ‘g ‘il b irg alik d a to rtn in g —+ —=
1
+ —= - ulushini
8 
8 
8 
8
oldi.
B ir xil m axrajli k asrlam i q o ‘shish uchun:
1
) u la m in g suratlari q o ‘shiladi;
2
) n a tija y ig 'in d in in g suratiga yoziladi;
3) b erilgan m axraj y ig ‘indining m ax rajig a yoziladi.
1. 
U zu n lig i 10 sm b o ‘lgan A B birlik kesm ani ten g 10 bo lak k a 
boMamiz.
A 
С 
D 
В 
7
A D k esm a A B ning — qism ini tash k il qiladi. S h u n g a o ‘xsh ash , 
4
3
A C = — , C D = — ekanligi k o ‘rin ib turibdi. B u lam i h isoblab 
10 
10
to p ish h am m um kin.
7 
4 
4
3
A D - A C = C D y o k i
= 7
--------= —
10 
10 
10 
10
B ir xil m axrajli k asrlam i ay irish uchun:
1
) k a m ay u v ch in in g su ratid an ay irilu v ch in in g surati ayiriladi;
2
) n atija ay irm an in g su ratig a yoziladi;
3) b erilg an m axraj ay irm an in g m ax rajig a yoziladi.
Surati va m axraji o ‘zaro ten g k a sr 1 ga tengdir. Bu - butun 
n ech ta te n g Ь оЧ акка boM ingan boMsa, shu b o ia k la m m g ham m asi 
o lin g an in i bildiradi.
271

---

2. Y igN ndisi quyidagi so n larg a te n g b o ig a n k a srlar tuzing.
3. A yirm asi q u y id ag i sonlarga ten g b o i g a n k asr tuzing.
4. Q uyidagi k asrlarg a q an d ay kasrlam i q o 's h g a n d a y i g in d i 1 ga 
ten g b o ia d i?