Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

N a z o r a t u c h u n s a v o lla r v a to p s h ir iq la r
1. M atem atik m asalalar y e c h ish n in g o ‘m i va aham iyati nim adan 
iborat?
2
. 
0
‘q u v ch ilar 
m asalalar 
y ech ish d a 
qanday 
m alak alam i 
eg allash lari kerak?
3. M asalalar y ech ish b o sq ich larin i tahlil qiling.
2 6 - § . “ 0 ‘ п Н к ” m a v z u s i d a m a s a l a l a r u s t i d a  
i s h l a s h m e t o d i k a s i
1. 
Y ig ‘in d i v a q o ld iq n i to p is h g a d o ir m a s a la la r . 
B u xil
m asalalar ustida ishlash 
m atem atik ad an birin ch i darslard ay o q
b o sh lan ad i va b o sh id a am aliy m ash q lar x arak terid a boMadi, bu 
m ash q larn in g b ajarilish id a bo lalar atro f-b o rliq d ag i real p red m etlar 
b ilan ish k o ‘rib, to ‘p lam lar ustida, b u to ‘p lam lam i b irlash tirish g a 
y o k i b erilgan to ‘plam dan uning qism ini a jratish g a o id am allarni 
b ajarish ad i. B u lar ushbu k o ‘rinishdagi m ashqlar: “ 3 ta d o irach a 
q o ‘yin g . U la m in g y o n ig a bitta doirach an i suring. D o irach a n echta 
boM adi?” , “ 5 ta c h o ‘p q o ‘ying. Ik k ita c h o ‘pni nari suring. N ech ta 
c h o ‘p q o ld i?” va hokazo. B o lalar p red m etlar b ilan b ajarilad ig an
a m aliy ishlardan sekin-asta rasm lard a tasv irlan g an p red m etlar 
to ‘plam lari u stid a ish k o ‘rishga oMkaziladi.
283

---

M asalaning o ‘zi b ilan v a uning tark ib iy elem en tlari b ila n
b o la la m i tan ish tirish o ‘qitish ja ra y o n id a g i nav b atd ag i en g m u h im va 
ju d a m a s ’uliyatli b osqichdir. K eyingi d arslard a m asalani dastlabki 
an a liz q ilish d a o ‘q u v ch ilar bilan sav o l-jav o b asosida am alg a oshirish 
m aqsadga m uvofiqdir.
2. S o n n i b i r n e c h a b ir lik o r ttir is h v a k a m a y tir is h g a o id
m a s a la la r . S onni b ir necha birlik o rttirish (k am ay tirish )g a doir 
m asalalar y ig l indi v a qoldiqni topishga d o ir m asalalard an keyinroq 
k iritiladi. B u xildagi sodda m asalalam i q a rash g a tay y o rg arlik ulam i 
k iritish d an anch a o ld in b oshlanadi. Bu ish ushbu m u n o sab atlarn i 
o ‘m a tish d a n iborat: ag ar p re d m et-lam in g b erilgan g ru p p asig a b ir 
yoki b ir n ech ata predm et q o ‘sh ilsa, bu dastlabki p red m etlar sonini 
o rttirad i, ag ar ayrilsa, d astlab k i p red m etlar sonini kam aytiradi.
0
‘qitislm ing dastlabki k unidan b o sh lab o q sonni b ir necha b irlik 
o rttirish
(kam ay tirish )g a d o ir q iyinroq m asalalam i 
k iritish -g a 
tay y o rg arlik ishlari k o ‘rila b o sh lay d i, b u nday m asalalard a pred m et- 
la m in g ikkita to ‘plam i taq q o slan ad i. A m aliy m ash q lar bajarish 
d av o m id a b o la la r p red m etlarn in g ikkita to ‘p lam i elem entlari o ra si­
dagi b ir qiym atli m o slik o ‘m atish n i o ‘rganib o lish g an edi. S huning- 
d ek, taq q o slan ay o tg an to ‘p lam lam in g q ay sin isid a k am ek anligini 
an iq lash n i ham o ‘rganib o lish g an b o ‘lishlari kerak. M asalalam i 
y ech ish d a am al tan lash g a y o rd am b erad ig an raq am lard an , undan 
keyin m asalan in g q isq a y o zu v id an foydalanish kerak. “
B ir to k c h a d a
6
ta, ikkinchisida b irin ch isid ag id an 3 ta o rtiq k ito b
bor. Ikkinchi tok ch ad a qan ch a k ito b b o r?” . M asalan in g q isq a yozuvi 
q u y id ag i k o ‘rin ish d a boMadi:
I tok. -
6
ta к. 
II tok. - ?, 3 ta k. ortiq ' 
Yechilishi:
6+ 3= 9
Javob:
9 ta kitob.
3.