Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Inflyatsiyadan yutqazmaydigan yoki undan naf ko’radigan qatlamlar 
quyidagilar: 

tovarlar, xomashyo, fond birjasida va valyuta bozorlarida vositachilik 
qiluvchilar. 

qarz olgan jismoniy va huquqiy shaxslar. 

pulni o‘z vaqtida ko‘chmas mulk, qimmatbaho va noyob buyumlar hamda 
barqaror chet el valyutalariga almashtirganlar. 

davlat tuzilmasida va bozorda monopol mavqega ega bo‘lganlar. 

kundalik zaruriy iste‘mol tovarlarini ishlab chiqaruvchilar. 
Davlatning inflyatsiyaga qarshi siyosati, inflyatsiyaning ijtimoiy-iqtisodiy 
oqibatlarini yumshatish, ya‘ni inflyatsiya ustidan nazorat o‘rnatish va narxlar 
o‘sishini nisbatan past darajada ushlab turishga qaratiladi. Bu o‘z ifodasini in-

---

369 
flyatsiyani jilovlashga qaratilgan chora-tadbirlarda topadi. Mazkur chora-tadbirlar 
uzoq muddatli, qisqa davrli yoki majburiy tartibdagi tavsifga ega bo‘lishi mumkin. 
Davlatning inflyatsiyani jilovlashga qaratilgan uzoq muddatli chora-
tadbirlariga quyidagilarni kiritish mumkin: 
I. Ishlab chiqarishni rag‘batlantirishga qaratilgan tadbirlar. 

foydaga imtiyozli soliqlar belgilash; 

ishlab chiqarish maqsadlariga imtiyozli kreditlar ajratish; 

yangi ish boshlagan korxonalarga subsidiyalar berish; 

tashqi savdo (eksport-import)ga imtiyozlar kiritish; 

samarali antimonopol tadbirlarni amalga oshirish 
II. Byudjet taqchilligini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar. 

byudjet daromadlarini (soliq bazasini kengaytirish orqali) ko‘paytirish; 

byudjet xarajatlarini kamaytirib borish. 

investitsion jarayonlarga davlatning aralashuvini nisbatan cheklash, 
asoslanmagan subsidiya ham dotatsiyalarni kamaytirish va h.k. 

fan texnika taraqqiyotini, iqtisodiyotdagi ijobiy tarkibiy o‘zgarishlarni 
qo‘llab-quvvatlash. 
III. Pul massasini tartibga solishga qaratilgan tadbirlar. 

pul daromadlarining o‘sishini cheklash yoki to‘xtatib qo‘yish; 

pul emissiyasini cheklash; 

davlat kreditlarini qat‘iy chegaralash; 

banklararo kredit resurslarining auktsionlarini kengaytirish; 

davlatning oltin va valyuta zahiralarini ko‘paytirish; 

korxonalarni xususiylashtirish jarayonini kengaytirish va shu kabilar. 
IV. Tashqi omillarning ta‘sirini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar. Bu tad-
birlar chet el kapitallari, qisqa muddatli kreditlari va qarzlariga inflyatsiyaning 
ta‘sirini kamaytirishga qaratiladi.