Бухоро муҳандислик-технологи

Назорат саволлари:

1. 
   Механик система деб нимага айтилади?
   
2. 
   Буралма маятник ҳолатини қандай аниқлаш мумкин?
   
3. 
   Буралма маятник нимадан тузилган?
   
4. 
   Эркинлик даражаси иккита бўлган системаларга мисоллар келтиринг?
   
5. 
   Қаттиқ жисм деб нимага айтилади?
   
6. 
   Механик таъсир деб нимага айтилади?
   
7. 
   Механик система деб нимага айтилади?
   
8. 
   Деформацияланадиган жисм деб нимага айтилади?
   
9. 
   Титраш деганда нимани тушунасиз?
   
10. 
    Механизмдаги салбий тебранишлар нимага сабаб бўлади?
    

Таянч иборалар:

Механик система, нуқта, масса, қаттиқ жисм, механик таъсир, деформацияланадиган жисм, реакция кучи, механизм, титраш, технологик жараён, пружина, буралма маятник, координата, диск, математик маятник.

3 – МАЪРУЗА

ЭРКИНЛИК ДАРАЖАСИ БИТТА БЎЛГАН ТЕБРАНМА СИСТЕМАЛАРНИНГ ҲАРАКАТ ТЕНГЛАМАСИ.
Маъруза режаси.

3.1. Консерватив система ҳаракат тенгламаси.

3.2. Тўғри чизиқли ва айланма ҳаракатли механик системалар ҳаракат тенгламалари.

Адабиётлар:

1. 
   Бидерман В. Д. «Теория механических колебаний» М. 1980г.
   
2. 
   Камиров М. С. «Динамика механизмов машин» М. 1969г.
   

3.1. Консерватив системада «m» массали юкнинг (2 – расм) тебранишини тасвирловчи дифференциал тенгламасини келтириб чиқарамиз.

Координаталар бошида О нуқтани статик мувозанат ҳолатига жойлаштирамиз.

ОХ ўқни пастга йўналтирамиз. Агар консерватив системани мувозанат ҳолатидан чиқариб, ўз ҳолига қўйсак, у ҳолда система ҳамма вақт тебранма ҳаракатда бўлади, яъни системанинг потенциал ва кинетик энергияси ўзгармас қолади.

Т + П қ const

(3.1)

2 – расмда тасвирланган система кинетик ва потенциал энергияси

Пружинанинг Х статик деформацияси «m» массанинг оғирлик кучигу боғлиқ.

kx₀ қ mg ни 1 – тенгламага қўйиб, қуйидагини оламиз.

ёки

Ҳамма вақт Х нолга тенг бўлмаганлиги учун, Х  0 деб қабул қилинади.

, ёки х + р²х қ 0 (3.2)

бу ерда