Buxoro — Oʻzbekiston Respublikasining qadimiy shaharlaridan biri, Buxoro viloyatining maʼmuriy, iqtisodiy va madaniy markazi. Buyuk ipаk yoʻlida yirik tijorat markazlaridan boʻlgan. Oʻzbekistonning janubiy-gʻarbida

Tohiriylar hukmronligi davrida
Asosiy maqola: 
Tohiriylar davlati
Tarixdan maʼlumki, mahalliy, forslar vakillaridan biri — 
Tohir ibn Husayn
Xuroson noibi etib
tayinlangan va 
Xuroson
 hamda 
Movarounnahrni
 egallagan 
Tohiriylar
sulolasining (821—873)
asoschisi boʻlib qolgan. Soʻnggi Tohiriylardan biri 
Husayn ibn Tohir
 874-yili 
Xorazmdan
chiqib,
Buxoro vohasi
tomon yoʻl oladi va besh kunlik qamaldan keyin Buxoroni qoʻlga kiritadi. Uning
qoʻshinlari tomonidan qilingan beboshlik sababli, shaharning kattagina qismi yonib ketadi,
buxoroliklar qoʻzgʻolon koʻtarib, Husaynni qochishga majbur qiladilar. Undan keyin Buxoroni
keyinchalik mashhur boʻlgan 
Somoniy
 amir 
Ismoil ibn Ahmad
boshqara boshladi. Shundan
nafaqat shahar, balki butun 
Markaziy Osiyo
tarixida yangi davr boshlandi.
Tashqi devorning barpo etilishi
IX asr oʻrtalarida, aniqrogʻi, 
Tohiriylar
 sulolasi 
Xurosonda
noiblik qilgan yillarda Buxoro shahri
tevaragida tashqi devor barpo etildi. Uning hududiga esa Qalʼa, Shahriston, Mox bozori,
Namozgoh va uning shimol tarafida joylashgan qabriston, Koʻshki Mugʻon, 
Buxorxudotlar
avlodlari va shaharliklarning oʻzlari yashab turgan manzillarga tutash chekka yerlar kirgan edi.
Aytib oʻtilgan tashqi devor sarhadida shaharning umumiy maydoni 700 gektardan ortiqroq
boʻlgan. Shahar imoratlari egallagan maydonlar 
Somoniylar
hukmronligi davrida eng katta
koʻrsatkichga erishgan, XIII asr boshlarida esa keskin ravishda qisqarib ketgan, xullas, oʻsha
kezlarda imoratsozlik va bunyodkorlik ravnaq topgan edi.
Har holda bu davrga kelib Qalʼa — Koʻhandiz (Eski qalʼa), Shahriston — Shahri darun (Ichkari
shahar) yo Madina (arabchadan shahar), ana shu shahar unsurlari hududidan tashqi devorlari
ichkarisida boʻlgan qismlar Shahri berun (Tashqari shahar) yoki Rabot deb atala boshlagan
edi. Shahar tashqi devorida esa 11 ta darvoza oʻrnatilgan edi.