Buxoro davlar universiteti Tabiiy fanlar fakulteti Kimyo kafedrasi

Issiqlik ta’sirida radikal polimerlanish jarayoni tezlashadi, bunday polimerlanish
termik polimerlanish deyilib, toza monomer molekulasidagi qo’shbog’
issiqlik ta’sirida uzilib erkin radikallar, ya’ni faol markaz hosil qiladi. Masalan:
t°G- ' *


CH2 CH ~ ' CH2





Hosil bo’lgan faol biradikallar monomer molekulalari bilan birikib o’suvchi biradikalli zanjirga aylanadi:


CH2 CH + CH2 CH CH2 CH CH2





O’sayotgan faol biradikalli zanjir navbatdagi monomer molekulalari bilan birikib makroradikallarga aylanadi. Termin polimerlanish jarayoni juda sekin boradi va harorat darajasi orta borishi bilan reaksiyaning tezligi ortadi. Ko’pchilik monomerlar termik polimerlanishga juda sust kirishadi. Masalan, vinilasetat, akrilonitril, vinilxlorid kislorod ishtirokisiz harorat ta’sirida polimerlanmaydi. Stirol, akril kislota va uning hosilalari juda sekin polimerlanadi, harorat darajasi ortishi bilan polimerlanish jarayoni ancha tezlashadi.

Tayanch so’zlar

Polimerlanish jarayonining regulyatorlari- zanjirni uzatilishida ishtirok etayotgan moddalarga aytiladi
Polimerlanish- molekulasida bir yoki bir necha xil faol funksional guruhlari bo’lgan quyi molekulyar moddalar — monomer molekulalarining o’zaro birikib, yuqori molekulyar birikma hosil qilish jarayoniga aytiladi.