Buxoro davlat universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi

XULOSA..............................................................................................................127
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI........................................130


KIRISH (falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi annotatsiyasi)
Mavzuning dolzarbligi va zarurati. Jahon adabiyotshunosligida she’riy nutqning tashkillanishi, poetik sintaksisi, undagi o‘ziga xos gap qurilishiga xos xususiyatlarni aniqlash yo‘nalishidagi ilmiy nazariy qarashlarni umumlashtirish masalasiga alohida diqqat qaratilmoqda. Shu asosda poetik sintaksis figuralari, ularning she’riy matn badiiy strukturasidagi ritmik-sintaktik vazifalarini badiiyat qonuniyatlari asosida o‘rganish yuzasidan amalga oshirilayotgan tadqiqotlar muhim ahamiyat kasb etadi.
Dunyo adabiyotshunosligida poetik nutqqa xos muhim jihatlar, bunda poetik sintaksis unsurlarining o‘rni, pasaytiruvchi, kuchaytiruvchi, o‘zgartiruvchi, zidlov figuralarining she’'riy nutq emotsionalligini oshirishdagi mavqeyini o‘rganish bo‘yicha izlanishlar olib borilmoqda. Jumladan, zamonaviy ingliz va o‘zbek she’riyatining poetik sintaksisi masalalarga alohida diqqat qaratilmoqda.
Milliy istiqlol yillarida o‘zbek she’riyatini jahon adabiyoti kontekstida tekshirish, poetik nutqni tashkil etuvchi unsurlarni aniqlash yo‘nalishida tadqiqotlar amalga oshirildi. Binobarin, “Bugungi kunda “Adabiy do‘stlik – abadiy do‘stlik” degan chuqur ma’noli tamoyilga amal qilgan holda, jahon adabiyotining durdona asarlarini o‘zbek tiliga tarjima qilish va nashr etish masalasiga g‘oyat jiddiy e’tibor qaratmoqdamiz. Yurtimizda dunyo adabiyotining bebaho mulki bo‘lgan ming-minglab asarlar tarjima qilinib, kitobxonlar qalbidan joy olgani, badiiy tarjima va tarjimashunoslik bo‘yicha o‘ziga xos ijodiy maktab shakllanganini alohida ta’kidlash lozim”¹. Jumladan, zamonaviy ingliz va o‘zbek adabiyotida poetik sintaksisni she’riy nutq tashkillanishidagi badiiy vazifalarini qiyosiy o‘rganish yuzasidan ilmiy tadqiqotlarni yanada chuqurlashtirish zarurati mavjud.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-son “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi, 2019-yil 8-oktyabrdagi PF-5847-son “O‘zbekiston Respublikasi oliy ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi Farmonlari, 2012-yil 10-dekabrdagi PQ-1875-son “Chet tillarni o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori, Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 18-maydagi 376-son “Jahon adabiyotining eng sara namunalarini o‘zbek tiliga hamda o‘zbek adabiyoti durdonalarini chet tillariga tarjima qilish va nashr etish tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori va mazkur faoliyatga tegishli boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalarni amalga oshirishda ushbu dissertatsiya tadqiqoti muayyan darajada xizmat qiladi.