Chi so’z turkumlari yordamchi so’z turkumlari

Diqqat!!! Tomon ko’makchisi bosh va jo’nalish kelishigi shaklidagi ismlarga qo’shiladi .
Diqqat!!! Bilan , uchun , kabi , singari , sari , tufayli ko’makchilari qaratqich kelishigi shaklidagi olmoshlar bilan ham qo’llana oladi : sening bilan , uning uchun , uning kabi , sening singari , sening sari , mening tufayli .
Diqqat!!! Ko’ra ko’makchisi chiqish kelishigi shaklidagi ismlar bilan qo’llansa taqqoslash ma’nosini , jo’nalish kelishigi shaklidagi ismlar bilan qo’llansa , asoslanish ma’nosini ifodalaydi .
Diqqat!!! Ko’makchilar tushum va o’rin-payt kelishigi shaklidagi ismlar bilan birga qo’llanmaydi .
Ko’makchilar xuddi yuklamalar kabi urg’u olmaydi . Urg’u ko’makchidan oldin qo’llangan so’zning asosan oxirgi , ba’zan boshqa bo’g’inlariga tushadi .
Ko’makchilar ko’p hollarda boshqaruvli aloqa(boshqaruvli so’z birikmasi)ni yuzaga chiqaradi
Ko’makchilar o’zidan oldingi so’zdan ajratib yoziladi . Ko’tarinki , tantanali va badiiy uslubda bilan va uchun ko’makchilari qisqarib , -la va –chun shaklida qo’llansa , chiziqcha bilan ajratib yoziladi.
Ko’makchilar va qo’shimchalar ma’nodoshligi
1. –dek(-day) qo’shimchalari narsa-hodisa , belgi-xususiyatga o’xshatishni ifodalaydi va shu ma’noda kabi , singari , yanglig’ ko’makchilari bilan ma’nodoshlikni hosil qiladi .
Mehringizning tafti quyosh+dek(kabi) qaynoq
2. Jo’nalish kelishigi qo’shimchasi yo’nalish ma’nosida tomon , bo’ylab , qarab , sari ko’makchilari bilan ma’nodoshdir .
Maktab+ga(tomon) ketishdi
3. Jo’nalish kelishigi qo’shimchasi atalganlik ma’nosida uchun , deb , deya ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Ukam+ga(uchun) kitob olib keldim
4. Jo’nalish kelishigi qo’shimchasi sabab ma’nosida uchun , sababli , tufayli , bois ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Kelganingiz+ga(uchun) xursand bo’ldik
5. Tushum kelishigi qo’shimchasi fikr mavzusi ma’nosida haqida , to’g’risida , xususida ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Kecha bo’lgan voqea+ni(haqida) gapirib berdim
6. –gacha qo’shimchasi makon va zamonda chegara ma’nosida qadar , dovur , to ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Yoz+gacha(qadar) qurilish tugaydi
7. O’rin-payt kelishigi qo’shimchasi vosita ma’nosida bilan , orqali , ila , -la ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Qishloqqa avtobus+da(bilan) ketadigan bo’ldim
8. O’rin-payt kelishigi qo’shimchasi o’rin ma’nosida uzra ko’makchisi bilan ma’nodoshdir
Qulupnay pushtalari+da(uzra) suv yaltiraydi
9. Chiqish kelishigi qo’shimchasi sabab ma’nosida sababli , tufayli , uchun ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Uyalgani+dan(tufayli) qizarib ketdi va yerga qaradi
10. Chiqish kelishigi qo’shimchasi fikr mavzusi ma’nosida haqida , to’g’risida , xususida ko’makchilari bilan ma’nodoshdir
Ekologik muammolar+dan(haqida) bahs bo’ldi
11. Chiqish kelishigi qo’shimchasi vosita ma’nosida orqali , bilan ko’makchilari bilan ma’nodoshdir .
Ma’lumotlarni internet+dan(orqali) uzataman
12. Jo’nalish kelishigi qo’shimchasi maqsad ma’nosida uchun , deb , deya ko’makchilari bilan ma’nodoshdir .
Ziyorat qilish+ga(uchun) qabriston sari ketdi