Ádebiyàt -klàss ushín sàBÀQLÍq qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan ekinshi bàsılım NÓkis «bilim» 2017 kbk 83. Qàr m-22 uok

Arıslan hám ógiz haqqında
Hind húkimdarı biraxmanǵa ayttı: — Maǵan sonday bir 
hikaya aytıp ber, onda satqın adamnıń jalǵan ótirikleri, 
jalaları nátiyjesinde eki dos arasındaǵı sadıqlıq tuwısqan-
lıqqa aylanıp bir-birlerinen ayırılısıp ketken bolsın.

---

153
Biraxman dedi: — Eger eki dos arasına bir satqın kirip 
qalsa, álbette jánjel shıǵaradı, olar tap arıslan menen ógiz 
kibi bir-birewine dushpan bolıp qaladı.
Shax soradı: — Olar qalay dushpan bolıp qalıptı?
Biraxman ayttı: Bir bay-dáwletli sawdager bar eken deydi. 
Onıń balaları úlkeygende heshqanday is penen shuǵıllanıw- 
dı qálemepti. Ákeleriniń dúnya-malın shasha baslaptı. 
Ákesi olardı jıynap alıp aytıptı: — Balalarım! Adam bul 
dúnyada úsh nársege umtıladı, ol úsh nárse tórt nárseniń 
járdeminde qolǵa kirgiziledi.
Ol úsh nárseniń birewi — jaqsı turmıs keshiriw, ekin-
shisi — adamlar arasında joqarı mártebege iye bolıw, úshin-
shisi — aqırettiń sawabın tabıw ushın sawaplı isler qılıwdur. 
Bul úsh nársege erisiw ushın járdem bolǵan tórtinshi 
nárse tómendegiler: hadal miynet penen dúnya-mal jıynaw; 
qolındaǵı dúnya-maldı saqlay biliw; ısırapshılıqqa jol qoy-
maw, dúnyasın ózi, xojalıǵı hám aǵa-inileri ushın sarplaw. 
Keyninen múmkin bolǵanınsha ózin zıyanlı islerden 
tıyıw. Bul tórt shárttiń birewin de orınlamaǵan adam 
óz ármanına jete almaydı. Sebebi, adamnıń dúnya-malı 
bolsa, ol ózi jep, basqanı toydıra almaydı. Eger dúnyası 
bolmasadaǵı biraq óz ornı menen sarplamasa, sál ótpey-
aq, bul dúnya-mal joq bolıp ketedi.
Sonıń ushın da, dúnya-maldı tabıwdan góre, onı 
sarplaw, jumsaw qıyın.
Mine, aqırında ákeniń násiyatı balalarına tásir etip, 
olardıń hárqaysısı bir óner-kásip penen shuǵıllana basladı. 
Úlken balası sawdagershilik islew ushın uzaq bir elge 
saparǵa ketti. Jolda úlken bir batpaqlıqqa dus keldi. 
Onıń júk tartıwshı eki ógizi bar bolıp, birewiniń atı 
Shátraba, ekinshisiniń atı Bándaba. Shátraba sol jerde 
batpaqqa batıp qaldı, sawdager hám onıń xızmetkerleri 
kóp qıyınshılıqlar menen Shátrabanı batpaqtan shıǵarıp 
aldı, biraq ol júdá hálsizlenip, júriwge dińkesi qalmadı. 
Sawdager xızmetkerleriniń birewin Shátrabanıń qasında 
qaldırıp, onı birneshe kún baǵıp, qarawdı hám kúsh-
quwatına engennen keyin ákeliwdi buyırdı. 

---

154
Bir-eki kún ótkennen keyin xızmetker zerikti hám 
ógizdi óldi dep qaytıp sawdagerdiń qasına baradı. Ógiz 
bolsa, ol jerden ketip, otlaqlı, suwı mol jerge barıp jasay 
baslaydı. Kóp waqıt ótpey ol semirip, oynaqlap júrip 
ketti. Sol jerge jaqın jerde toǵay patshası arıslan hám 
onıń xızmetindegi haywanlar: ayıw, qasqır, shaǵal hám 
soǵan uqsas haywanlar jasaytuǵın edi. Arıslan mennen 
kúshli, mennen zorı joq dep oylap, heshkimdi pisent
etpeytuǵın edi. Biraq, ol heshqashan ógizdi kórmegen hám 
Shátrabanıń móńiregenin esitip, qorqınıshqa tústi. Bunı 
xızmetindegi haywanlar sezip qalmasın dep, otıra berdi 
hám awǵa da shıqpadı. Qasındaǵı haywanlar arasında eki 
shaǵal bar edi. Olardıń birewiniń atı Qalila, ekinshisiniń 
atı Dimna edi. Ekewi de sezgir hám mákkar edi. Biraq 
Dimna ziyregirek hám jawızıraq edi.
Dimna Qalilaǵa ayttı: — Aǵayinim, sen arıslan haqqın-
da qanday pikirdeseń? Ol birneshe kúnnen berli ornınan 
qozǵalmaydı, awǵa da shıqpay qoydı.
Qalila ayttı: — Ózińe tiyisli bolmaǵan nárselerdi nege 
soraysań? Biziń jaǵdayımız belgili, biz shax xızmetindemiz 
hám onıń dáwleriniń sayasında jasaymız. Dawısıńdı 
shıǵarma, bilip qoy, qatnası bolmaǵan isler menen shuǵıl-
lanǵannıń basına maymıldıń kórgen qısıwmeti túsedi.
Dimna ayttı: — Maymılǵa ne is bolǵan edi?