Dilmurod Quronov adabiyot nazariyasi asoslari

Tayanch tushunchalar:
she’riy nutq, o'lchov (vazn, metr), musiqiyiik, ritmik bo'lak, 
bo‘g ‘in, hijo, turoq, rukn, misra, band, bayt, masnaviy, musam- 
mat, musallas, murabba, muxammas, musaddas, musabba’, 
musamman, muashshar, ritmik vosita, ritmik pauza, paradigma, 
taqte’, izometrik she’r, geterometrik she’r, gorizontal ritm, vertikai 
ritm, qofiya, qofiyalanish tartibi, poetik sintaksis, inversiya, takror 
va uning ko'rinish lari, sintaktik parallelizm.
Savol va topshiriqlar:
1. She’riy nutqqa ta’rif bering. She’riy nutqni yuzaga chiqaruv- 
chi, uning o'ziga xosligini belgilovchi asosiy unsurlar qaysi- 
lar? Hozirda she’riy nutqning belgilovchi xususiyati sifatida 
o'lchovli ritmga egalikni e’tirof etish to'g'ri bo'ladimi?
2. She’riy va nasriy nutqdagi ritmni bir-biriga qiyoslang. Ularning 
umumiy va farqli jihatiarini tushuntirib bering. She’riy nutqni 
yangicha ta’riflash zaruratini his qilyapsizmi? Siz uni qanday 
ta’riflagan bo'lar edingiz?
328

---

3. «Ritmik bo'lak» va «ritmik vosita» tushunchalariga ta’rif be- 
nng. Ularning farqli tomonlari nimada? Ritmik bo'laklaming 
o'lchov birligi sifatidagi ahamiyati turli she’rlarda turlicha 
namoyon bo'lishirii misollar bilan tushuntiring.
4. Qofiya va qofiyalanish tartibining ritmik vosita sifatidagi aha­
miyati, vazifasi nimada? Qofiyaning qanday turlarini bilaslz?
5. «She’ny sintaksis» deganda nimani tushunasiz? Bu tushun- 
chani alohida ajratishga zarurat bormi? She’rdagi gap qurili- 
sbining o'ziga xosligi, sintaktik usullarning badiiy funksiyala- 
rini tushuntiring.
Adabiyotlar:
1. Афокова 
H. 
Крфияга оид айрим мулох,азалар // Узбек 
тили ва адабиёти.- 2013,- №1. - Б.12 - 19.
2. Ах,медов X- Насрий шеър турлари // Узбек тили ва ада- 
биёти,- 1994,- №3. - Б.48 - 52.
3. Му^аммадиева Ш. Фитрат ва Чулпон эркин вазннинг 
асосчилари // Узбек тили ва адабиёти,-1998,- №6. - Б.42 - 43.
4. Туйчиев У. А.Яссавий ва узбек шеър тузилиши // Узбек 
тили ва адабиёти.-1999,- №2. - Б .1 5 - 18.
5. Туйчиев У. Чулпоннинг шеър тузилиши // Узбек тили ва 
адабиёти,- 1998,- № 2.- Б . 1 7 - 2 1 .
6. Шарофиддинов X. Узбек шеъриятида кофия ва ypfy му- 
носабати // Узбек тили ва адабиёти,- 1998,- №6. - Б. 12 - 16.
7. Эгам^улов Б. Шеърий нут^ ибтидоси ва синкретизм 
х;акида // Узбек тили ва адабиёти. - 1995.- №2. - Б. 10 - 13.