Dilnavoz Yusupova


Download 2.95 Mb.
Pdf ko'rish
bet95/276
Sana10.11.2023
Hajmi2.95 Mb.
#1764200
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   276
Bog'liq
yusupova.universal qo\'llanma .adabiyot

Yusuf Amiriy «Dahnoma»si, Said Ahmad «Taashshuqnoma»si bilan davom ettirdi.
«Noma» so‗zini asar nomiga tirkash bu janrga taalluqli bo‗lmagan boshqa asarlarda 
ham uchraydi. Masalan, Salohiddin Toshkandiyning «Temurnoma», Zahiriddin 
Muhammad 
Boburning 
«Boburnoma», 
uning 
nevarasi 
Gulbadanbegimning 
«Humoyunnoma» asarlari nomlarida «noma» so‘zi ham qo‘llangani bilan ular noma 
emas, sarlavhada qayd etilgan shaxs hayoti bilan bog‗liq tarixiy asar ma‘nosini anglatadi.

DIDAKTIK ADABIYOT. «Didaktika» yunoncha «didakticos», ya‘ni «ibratli» 
degan so‗zdan olingan. «Didaktik adabiyot» deganda esa pand-u hikmat, nasihat, o‗git, 
ibrat ruhidagi asarlar tushuniladi. Bu Sharq adabiyotida ham, G‗arb adabiyotida ham 
bo‗lgan. Sharq so‗z san‘atida pand-nasihat ruhi ustunroq, u shunisi bilan G‗arb 
adabiyotidan farq qiladi. X asrdayoq buyuk Abu Ali ibn Sino Sharq ko‗proq nasihat yo‘li 
bilan, G‗arb esa hayotni real ko‘rsatish orqali kishini tarbiyalashga moyilligini maxsus 
qayd etib o‗tgandi.


145 
Ammo Sharq, jumladan, o‗zbek mumtoz adabiyotini tamoman pand-nasihat ruhida 
deb tushunish xato. Sharqda maxsus didaktik adabiyot yuzaga kelgan. Uni adabiy shakliga 
ko‗ra quyidagicha tasnif qilish mumkin: 
 
1. Nasriy didaktik asarlar.
Milodiy IV asrda Hindistonda sanskrit tilida mashhur «Pantachantra», ya‘ni 
keyinchalik «Kalila va Dimna» nomi bilan mashhur bo‗lib ketgan asar, arab ertaklari 
asosida shakllangan, mohiyatan pandona ruh ustun turadigan «Ming bir kecha», forsiyda 
yozilgan Kaykovusning «Qobusnoma»si nasriy didaktik asarlar namunasidir.
XVI asr o‗zbek adibi Xojaning (Podshoxoja binni Abdulvahhobxojaning) Sa’diy 

Download 2.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   276




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling