Диссертацияси илмий раҳбар: Ш. Н. Ахмедова, филология фанлари доктори, профессор Бухоро 2022

руҳбардор 
эди», 
«Сўзбозларнинг моҳирларидан», «Ўзбекистон номли юртни «Равнақистон» 
билди дунё», «Шўртоқ-шўристондан фарқи йўқ» , «Кўпиради, гулзорланиб 
соҳили», «Тўлқинлари меҳрпардоз дарё оқиб келмоқда» каби мисраларда 
шоир кўнглидан яралган сўзларни ўқишимиз мумкин. Бу сўзларни шеърнинг 
умумий мазмунига мос тушганлиги эса ҳеч бир истисносиз қабул 
қилишимизга сабаб бўлади. Уларда муаллиф ўз тушунчаларини юзага 
чиқарувчи сўзларни яратади : «Боқмади, бировлар каби хомтама, Ҳаромкор 
қўллардан тилаб садақа», «Кечирмоқ келмади, лекин қўлидан, Aвлиё бўлса 
ҳам - тилбузарларни». Шоир шеъриятида сўзлар туйғулар измида бўлса-да, 
муаллиф сўзларни қийнамайди. Гўё уларга янги либос кийдиради. Унинг 
Ватанга бўлган муҳаббати одатий сўзларга сиғмайди. Шоирнинг ҳислари 
мавжуд сўзлардан қониқмайди: 
«Ўтмишнома», 
«Бугуннома»га

---

139 
Пайваст бўлсин «Истиқболнома».
Халқим айтган шод шукронага 
Ҳамоҳанг бу – «Истиқлолнома» [IV, 50].
Шоир шеърларининг тил бадиияти бетакрор сифатлашларида ҳам 
намоён бўлади. Беморнинг кўнглини кўтариш мақсадида у билан қилинган 
мароқли суҳбат жараёнидаги кулгу номини унинг шеъриятидан топамиз: 
«Таскинбахш кулгусидан олган каби руҳ», «Яна ўша фарахбахш кулгу, Кулгу 
эмас, жарангдор ёғду. Бемадор танимга қўшади мадор, (Ҳа, дунёда 
мадорбахш кулгулар ҳам бор)» [IV, 112]. 
Ҳар бир ижодкор ўз асарларида ўзи яшаган ҳудуд тилини ҳам намоён 
этади. Ёзилаётган бадиий ижод намунаси учун энг гўзал, энг равон ва 
тушунарли бўлган сўзлар танланиши жуда муҳим. Бироқ ўзбек тили 
шеваларга бой тил саналади. Шу нуқтаи назардан адабий тилда ифода 
этилаётган ҳар қандай бадиий асар бу сифатдан холи бўла олмайди. Aйни 
масала лирик асарларда ҳам кўзга ташланади. Бухоро ҳудуди 
сўзлашувчиларининг тилида форс-тожик тилига мансуб кўплаб сўзлар 
мавжудки, бу ҳудуд ижодкорлари айни жиҳатларни асло четлаб ўтишлари 
мумкин эмас: